بازتاب عشق و سیر تحول آن در داستان‌های سیمین دانشور

دانشور، ازجمله نویسندگانی است که هم خود دربارۀ عشق سخن گفته و هم به دیدگاه های سنّتی و مدرن مربوط به عشق در جامعۀ ایرانی، شکل داستانی بخشیده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی موضوع عشق و سیر تحوّل آن، در داستان های این نویسنده، برمبنای روش توصیفی - تحلیلی است. چیستی عشق، کارکردهای آن، سیر تحوّل و انواع عشق، عشق جسمانی، اجتماعی، عرفانی و عشق آمیزه ای، ازجمله مسائل بررسی شده در نوشتار پیش رو هستند. نتایج پژوهش نشان می دهند دانشور، ابتدا متاثّر از نگرش های مدرن، عشق را ازجمله نیروهای غریزی لذّت بخش می داند؛ امّا درادامه، با تاثیرپذیری از نگرش های سنّتی، موضوع عشق، حالتی قدسی و فرازمینی در داستان هایش می یابد که انسان ها را با خداوند، طبیعت و انسان های دیگر پیوند می دهد. درآغاز دانشور، بیشتر از جلوه های عشق زمینی، مانند عشق جسمانی و اجتماعی سخن می گوید که هرکدام از آن ها، موجب ساخته شدن زندگی فردی، خانوادگی و درنهایت اجتماعِ انسانی درمحدودۀ جغرافیایی مشخّص می شود؛ امّا درادامه، موضوع عشق عرفانی و انتقادها و نگرش های مختلفِ دربارۀ آن را نیز مطرح می کند و درنهایت، برخلاف نگرش های فلسفی و عرفانی ای که عشق زمینی را پلی برای رسیدن به عشق عرفانی می دانند، در نگرش دانشور، عشق، حالتی آمیزه ای و ترکیبی از تمام انواع آن را می یابد که ازنظر وی، زندگی به این نوع عشق ختم خواهد شد. این پیوند بین عشق آمیزه ای و زندگی، نشان از نگرش مثبت نویسنده به پایان زندگی دارد و اینکه این نوع عشق، پاسخی به پرسشِ چگونه زیستن انسان در دورۀ مدرن است.

The Reflection of Love and The Evolution in the Stories of Simin Daneshvar

Daneshvar is one of the writers who has also spoken about love and has given a fictional form to the traditional and modern views on love in Iranian society. The purpose of this study is to investigate the subject of love and the evolution in the stories of this author, based on a descriptiveanalytical method. What is love, its functions, evolution and types of love, physical, social, mystical and mixed love, are among the issues studied in this study. The results show that Daneshvar, is first influenced by modern attitudes, considers love as one of the most enjoyable instinctual forces; but then, she is influenced by traditional attitudes, the subject of love finds a sacred and extraterrestrial state in her stories that connects human beings with God, nature, and other human beings. At the beginning, Daneshvar speaks more about the manifestations of earthly love, such as physical and social love, each of which determines the construction of individual, family, and ultimately human community within a specific geographical area; but then she raises the issue of mystical love and the various criticisms and attitudes about it, and finally, contrary to the philosophical and mystical attitudes that consider the earthly love as a bridge to mystical love, in the scholarly attitude, she finds love, a mixed state and a combination of all kinds of them, in which, in her opinion, life will end in this kind of love. This connection between mixed love and life shows the author’s positive attitude towards the end of life, and that this kind of love is the answer to the question of how human lives in the modern era.