بررسی جلوه های گروتسک در آثار بهرام صادقی و اوژن یونسکو

گروتسک سبکی در هنر و ادبیّات است که براساس آن دو حسّ ناسازگار ترس و خنده به ‌صورت هم‌زمان به مخاطبان القا می شود. امروزه این مفهوم توصیف کننده دنیای پریشان و ازخودبیگانۀ انسان معاصر است و نمایش دهندۀ دنیایی آشنا از چشم‌اندازی بسیار عجیب که آن را ترسناک و مضحک جلوه می دهد. ناهماهنگی، افراط، اغراق، نابهنجاری، خنده آوری و ترسناکی، بارزترین ویژگی هایی است که یک اثر را گروتسک می‌سازد. داستان های گروتسک به دو نوع تقسیم می شوند: یکی؛ داستان های گروتسک با محتوای خنده و ترس. دیگری؛ داستان های گروتسک با محتوای وحشت و انزجار و نفرت. گروتسک در ادبیات غرب گسترۀ وسیعی دارد و در آثار نویسندگانی همچون فرانتس کافکا، ساموئل بکت، اوژن یونسکو، ادگار آلن پو، فرانتس هولر و... به ‌طور چشمگیری وجود دارد. داستان های گروتسکی همچنین توجه برخی از نویسندگان ادبیات داستانی ایران ازجمله؛ صادق هدایت، صادق چوبک، بهرام صادقی و غلامحسین ساعدی را به خود جلب کرده است که با بررسی آثار آنان می توان به مولفه های گروتسکی دست یافت. در این پژوهش با نگاهی تطبیقی و تحلیلی با کاوش در آثار بهرام صادقی و اوژن یونسکو موارد بسیاری از نمودهای مولفه های گروتسکی یافت شد و مشخّص شد که این دو نویسنده با روشی آگاهانه به بیان مولفه های گروتسکی ازجمله عناصر کمیک و وحشت، ناهماهنگی و نابهنجاری در خلق آثارشان نظر داشته اند و از این رو آثار این دو نویسنده را می توان جزو آثار گروتسکی دانست.