نگاهی آشنایی زدایانه به شعر باجه‌ی تلفن از سید علی صالحی با تکیه بر کاربرد زبان محاوره و ادب عامه در آن

نظریه‌ی فرمالیسم یا صورت‌گرایی که در قرن بیستم ظهور کرد، تلاش دارد تا با راه‌یابی به ادبیت متن، بی‌توجه به عوامل پیرامونی و بیرونی همچون مسائل روانی، تاریخی، محیطی و ...، زبان اثر را مورد توجه و کنکاش قرار دهد. یکی از مولفه‌های این بررسی، آشنایی‌زدایی است که نخستین بار ویکتور شکلوفسکی منتقد معروف روسی آن را مطرح کرد. سید علی صالحی، شاعری که برخی از نظریه‌های مدرن ادبی و ازجمله فرمالیسم بر شعرش قابل تطبیق است، با بهره‌گیری از ظرفیت‌های شعر گفتار که سرشار از مولفه‌های زبان و فرهنگ عامه است، تاثیر زیادی بر شاعران جوان‌تر نهاده است. صالحی در شعر «باجه‌ی تلفن» از دیدگاه فرمالیستی، با استفاده از زبان عامه و یاری جستن از گویش مادری خویش و دیگر ترفندهای زبانی، از ساحت واژگان ادیبانه‌ی زبان فارسی، آشنایی‌زدایی می‌کند و آن‌ها را در هیاتی نو برای خواننده، غریب و درعین‌حال دلپسند می‌نمایاند. شاعر در این شعر عینی، با استفاده از عنصر گفتگو و دیگر عوامل زبانی عاطفی، همچون نمایشی زنده، زندگی و دل‌مشغولی‌های روزمره‌ی اقشار فرودست جامعه‌ را به تصویر می‌کشد.