ارزیابی تراز اقلام امتیازی توافق نامه ایجاد ترتیبات تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا

موافقت‌نامه موقت تشکیل منطقه آزادتجاری بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا که از آبان ماه 1398 لازم الاجرا گردیده، در چارچوب استراتژی ایران در راستای کسب فرصت های سیاسی‌ اقتصادی در مقابل غرب و همکاری‌های منطقه‌ای به خصوص با کشور روسیه حائز اهمیت می باشد. با توجه به تراز تجاری منفی ایران با این منطقه طی سال‌های اخیر، هدف پژوهش حاضر بررسی این موافقت‌نامه و پاسخ به این پرسش، که آیا موافقت‌نامه می‌تواند منافع تجاری ایران را تامین کند؟ برای این منظور، امتیازات تعرفه‌ای دوطرف تجاری (ایران و این اتحادیه) با میزان تجارت طرفین در سال 2017 تطبیق داده شده‌است، بر اساس نتایج بدست آمده، با وجود اینکه اکثر کالاهای وارداتی روسیه از ایران مشمول امتیازات تعرفه‌ای شده، تراز تجاری اقلام امتیازی ایران در مقابل روسیه منفی بدست آمده است. با این حال، با توجه به نوع امتیازات طرفین، ظرفیت خوبی برای افزایش صادرات ایران به روسیه ایجاد شده است. در مورد کشور ارمنستان، تراز تجاری اقلام امتیازی ایران به صورت کلی در مقابل این کشور مثبت و به نفع ایران محاسبه شده‌است. در مورد دو کشور قزاقستان و قرقیزستان نیز، تراز تجاری در اقلام امتیازی در مجموع منفی بدست آمده‌است. همچنین، تراز تجاری اقلام امتیازی ایران در مقابل اوراسیا در مجموع منفی محاسبه شده‌است، که این یافته می‌تواند به دلیل تسلط روسیه در این اتحادیه و همچنین جایگاه اقلام امتیازی روسیه در تجارت ایران با منطقه باشد.

assessing the concessions balance of interim agreement leading to formation of a free trade area between iran and the eurasian economic union

the interim agreement leading to formation of a free trade area between iran and the eurasian economic union become binding since 27th of october, 2019 is important for iran in order to gain a politicaleconomic opportunities visàvis the west and regional cooperation especially russia, in framework of the strategy of iran. given iran’s negative trade balance with the region in recent years, the main purpose of this study is to assess this agreement and answer this question: whether this agreement is beneficial for iran? for this, the concessions of bilateral trade tariffs have been matched with the amount of trade between the two partners (iran and the union) in 2017. according to the results, despite the fact that most of russia’s imported goods from iran are subject to tariff concessions, the trade balance of iran’s concessions against russia has been negative. however, given the type of concessions between the two partners, there is a good capacity to increase iran’s exports to russia. in the case of armenia, the trade balance of iran’s concessions is generally positive and calculated in favor of iran. in the case of both kazakhstan and kyrgyzstan, the trade balance in the items is generally negative. also, the trade balance of iran’s concessions against the eurasia is generally negative, which could be due to russia’s dominance in the union, as well as russia’s position on iran’s trade with the region.