بررسی فقهی بیع اعضای بدن انسان مرده

زمینه و هدف: بر اساس آیات و روایات، خرید و فروش اشیاء متنجس حرام شمرده شده است. از جمله این اشیاء متنجس، عضو جدا شده از بدن انسان زنده و اعضای بدن میت است. این مقاله به دنبال بررسی خرید و فروش (بیع) اعضای بدن انسان مرده در موارد مقصوده عقلائیه است.مواد و روش‌ها: این پژوهش یک مقاله توصیفی تحلیلی است.ملاحظات اخلاقی: ملاحظات اخلاقی در نگارش این پژوهش رعایت شده است. یافته‌ها: با بررسی این نصوص این نتیجه حاصل گردید که علت حرمت، نجاست ذاتی جسد فاقد روح و عدم مالیت آن و نوع استفاده آن در گذشته است، زیرا عده‌ای این اعضا را برای خوردن استفاده می‌کردند. از این‌رو خرید و فروش عضو بدن برای این مقصود حرام شد. بسیاری فقهای امامیه فتوی بر حرمت خرید و فروش اعضای بدن انسان زنده و مرده داده‌اند. در روزگار ما با تغییر زمان و مکان و تغیر در بهره‌برداری از اعضای بدن که برای امور پزشکی است، هدف نجات جان انسانی دیگر می‌باشد. از این‌رو بیع اعضای بدن دارای مصلحت خواهد بود. بنابراین عده‌ای از فقها نظریه هبه یا هدیه اعضای بدن را مطرح کرده و با این عقد، اهداء عضو بدن انسان (زنده یا مرده) را جایز شمردند. در کنار این نظریه بعضی بیع اعضای بدن انسان زنده را نیز جایز می‌دانند، اما در خصوص انسان مرده قائل به حرمت هستند. نتیجه‌گیری: خرید و فروش با تکیه بر اطلاق ادله­ مجوزه­ بیع، بناء عقلاء و قاعده دفع ضرر، جایز است.

jurisprudential study about the sale of dead human organs

background and aim: according to verses and hadiths, buying and selling impure objects is prohibited. among these impure objects are the isolated organ of the living human body and the organs of the dead body. this article seeks to investigate the buying and selling (sale) of dead human organs in cases of rational purpose.materials and methods: this article is a descriptive-analytical one.ethical considerations all ethical considerations in writing this article have been observed.findings: by examining these texts, it was concluded that the reason for the prohibition of buying and selling dead organs was the inherent unclean body, its lack of financiality, and the type of its use in the past. because some people used these organs to eat, therefore, it was forbidden to buy and sell organs for this purpose. many imami jurists have given a fatwa on the sanctity of buying and selling dead and living human organs. nowadays, by change of the time and place and change in use of organs, which is for medical affairs, the goal is to save another human life. therefore, the sale of organs will be expedient. therefore, some jurists have proposed the theory of heba or organ gifts and by this contract, they have allowed the donation of human organs (living or dead).conclusion: it is permissible to buy and sell the human dead organs based on rationality and the rule of elimination of losses.