بدمدیریتی به مثابه جرم دولتی؛ امکان‌سنجی و چالش‌های پیش‌روی، با تاکید بر پاندمی کووید-19

زمینه و هدف: جرایم دولتی، هنجارهایی به ظاهر قانونی هستند که آشکارا سبب نقض حقوق بنیادین افراد می شود و ناکارآمدیِ قوانین در پیشگیری از ظهور آن ها، وجوب جرم انگاری چنین رفتارهایی را ایجاب می نماید. امروزه به رسمیت شناختن مفهوم نوظهور جرایم دولتی، ضرورتی اجتناب ناپذیر برای حفظ حقوق بنیادین بشر، از جمله حق بر سلامت شهروندان است؛ لکن محظوراتی مانع تحقق آن و فارق دانستن دولت ها از مسوولیت کیفری در قبال ارتکاب رفتارهای غیرقانونی شده است. رفتارهایی از جمله نقض گستردۀ حق بر سلامت شهروندان، اعمال تبعیض ناروا در عرضه خدمات درمانی شایسته را می توان از جرایم غیرقانونیِ سلامت ستیز دولتی تعبیر نمود، در حالی که حق سلامت شهروندان در اسناد بین المللی و حقوق داخلی دولت ها مورد تاکید قرار گرفته و دولت ها متعهد به تامین سلامت شهروندان شده اند. لکن با پیدایش کووید-19، بحرانی در حوزۀ تامین سلامت شهروندان، گریبانگیر دولت ها شده و مدیریت این بحران چالشی بی سابقه برای دولت ها رقم زده است. از این رو مقاله پیش رو درصدد ارزیابی اقدامات دولت وقت ایران در بحران یاد شده، در قالب جرایم دولتی می باشد.مواد و روش ها: روش تحقیق در این مقاله به صورت توصیفی-تحلیلی، و روش جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای، با مراجعه به اسناد، کتب و مقالات انجام شده است.ملاحظات اخلاقی: در مقاله پیش رو، اصالت متون، صداقت و امانت داری رعایت شده است.یافته ها: یافته های تحقیق مبیّن بدمدیریتی هایی است که می تواند مصداق بارز جرایم دولتی قلمداد شود. رفتارهایی که هرچند علی رغم ضررهای جبران ناپذیر آن صریحاً جرم انگاری نشده است، لکن استناد به قانون مانع از مسوولیت کیفری دولت به دلیل ارتکاب رفتارهای غیرقانونی نیست.نتیجه گیری: امروزه نقش دولت ها در حمایت از حقوق بنیادین شهروندان در ظهور بحران های فراگیر آشکار است و ظهور کووید-19 را می توان یکی از مهم ترین بحران ها دانست. اما در راستای مدیریت بحران یاد شده، اعمال سیاست گذاری های ناکارآمد، قصور در عرضه خدمات درمانی شایسته، رفتارهایی است که علی رغم نقض آشکار حق سلامت شهروندان، قابلیت اضرار عمومی آن بر کسی پنهان نیست. از این رو گزاف گویی نیست که مقتولان کووید-19 را از بزه دیدگان جرایم دولتی یاد کنیم.

Mismanagement as a State Crime; Emphasis on the Covid19

Background and Aim: Government crimes are ostensibly legal norms that clearly violate the fundamental rights of individuals, and the ineffectiveness of the law in preventing their occurrence necessitates the criminalization of such behaviors. Today, recognition of the emerging concept of state crime is an inevitable necessity for the protection of fundamental human rights, including the right to health of citizens; however, restrictions have prevented it from being realized and governments have been exempted from criminal liability for illegal behavior. Behaviors such as widespread violations of citizens ’right to health, unfair discrimination in the provision of adequate health care can be interpreted as illegal government health crimes, while citizens’ right to health is enshrined in international instruments and domestic law. Emphasis has been placed on governments committed to ensuring the health of citizens. But with the advent of Covid19, a crisis in the health of citizens has gripped governments, and managing this crisis has posed an unprecedented challenge for governments. Therefore, the leading article seeks to evaluate the actions of the then Iranian government in the crisis in the form of government crimes.Materials and Methods: The research method in this article is descriptiveanalytical, and the method of data collection is library, with reference to documents, books and articles.Ethical Considerations: In the present article, the originality of the texts, honesty and fidelity have been observed.Findings: The findings of the study indicate mismanagement that can be considered as a clear example of government crimes; Behaviors that, although not explicitly criminalized despite their irreparable harm, do not invoke the law to prevent the government from being held criminally liable for committing illegal acts.Conclusion: Today, the role of governments in protecting the fundamental rights of citizens in the emergence of pervasive crises is obvious and the emergence of Covid19 can be considered one of the most important crises. But in order to manage this crisis, the implementation of inefficient policies, failure to provide adequate health care, are behaviors that, despite the obvious violation of citizens’ right to health, its potential for public harm is not hidden from anyone, so it is an exaggeration. It is not as if we mention the victims of Covid19 as victims of state crimes.