متافیزیک، معرفت‌شناسی، اخلاق و مبنای فلسفی مسوولیت مدنی در پارادایم اقتصادی

زمینه و هدف: پرسش اصلی این مقاله این است که در بحث از قاعده مسوولیت مدنی، آیا چیزی تحت عنوان پس زمینه فلسفی خاصِ هر نظریه ی خاص، برای نمونه تقصیرگرایی یا نظریه مسوولیت محض یافتنی است؟ البته صرفاً در پارادایم اقتصادی؛ یعنی آنجا که در مسوولیت مدنی به دیدۀ شیوه ای برای تخصیص هزینه های یک رخداد نگریسته می شود.مواد و روش ها: این پژوهش کتابخانه ای و به شیوه ی پژوهش های توصیفی-تحلیلی به اجرا درآمده است.ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانت داری رعایت شده است.یافته ها: استدلال شده که تقصیرگرایی و نظریه های مسوولیت محض در پارادایم اقتصادی (1) فی حدنفسه مستلزم تصدیق انگاره اراده آزاد، تصدیق یا تکذیب جبر طبیعی یا الهیاتی نیستند و می توانند نسبت به این منازعات فلسفی بلااقتضاء باشد؛ (2) در شرایطی که اخلاق، خود مبتنی بر محاسبات هزینهفایده باشد، همراهی مسوولیت حقوقی و اخلاقی را به واسطه بهره مندی از یک مبنای محاسباتی مشترک خواهیم داشت و نه تلازم این دو را؛ (3) مستلزم ناشناخت گرایی اند و (4) فهم اقتصادی از این نظریه ها، تاثیری بر چگونگی وابستگی این نظریه ها به مناقشات فلسفی در باب مفاهیم علیت و سببیت ندارد.نتیجه گیری: ناشناخت گرایی، عدم ابتنای مسوولیت حقوقی بر مسوولیت اخلاقی، استقلال و تاثیرناپذیری قاعده مسوولیت مدنی در این پارادایم از مناقشات فلسفی پیرامون اختیار انسانی و همچنین مناقشات فلسفی دیرپا در باب مفهوم علیت همگی از لوازم تعبیر اقتصادی از نظریه های مسوولیت مدنی اند.

Metaphysics, Epistemology, Ethics and Foundations of Civil Liability in Economic Paradigm

Background and Aim: Some jurists use criterions like strict liability or fault as the philosophical basis of civil liability in economic paradigm. This article, aims to exploring relationship between these criterions and some epistemological, ethical and ontological debates; Or to be more precise, dependence of using these criterions on some main philosophical debates.Materials and Methods: This research has been carried out in a library using descriptiveanalytical research methods.Ethical Considerations: Ethical considerations related to writing texts and referring to sources was observed.Findings: It has been argued that in this paradigm, Strict Liability, and Faultbased civil liability (1) do not imply free will, determinism or indeterminism, fatalism and they can be impartial to philosophical disputes over these philosophical themes. Then it has been argued that if we presuppose utilitarianism in ethics, that is, in a situation where ethics itself is based on costbenefit calculations, then we will have the consistency between legal and moral responsibility using a common computational basis. However, we cannot inference an implication relationship in this context. We continued that in Economic paradigm, Strict Liability and Faultbased civil liability both imply nonCognitivism.Conclusion: Economic understanding of these theories has no effect on how they relate to philosophical controversies (on the concepts of causality).