مسوولیت مدنی بازرسان و حسابرسان شرکت‌های سهامی عام در ایران و انگلستان

زمینه و هدف: نظارت بر شرکت های سهامی در بیشتر نظام های حقوقی، پذیرفته شده است. در نظام حقوقی ایران، بازرسان، عهده دار امر نظارت بر شرکت های سهامی هستند و در نظام حقوقی انگلستان، این مهم بر عهده حسابرسان است. با توجه به اهمیتی که عملکرد صحیح بازرسان و حسابرسان در حفظ حقوق سهامداران دارد، در هر دو نظام‌های حقوقی، موضوع مسوولیت مدنی آنان در قوانین و آرای متعددی مورد توجه قرار گرفته است. مواد و روش‌ها: روش تحقیق در نگارش این مقاله به صورت توصیفی بوده است.ملاحظات اخلاقی: در این تحقیق، اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.یافته‌ها: مقاله کنونی به مطالعه تطبیقی مسوولیت مدنی بازرسان و حسابرسان شرکت‌های سهامی عام در این نظام حقوقی ایران و انگلستان پرداخته است. ابتدا وظایف »بازرس « شرکت سهامی عام در نظام حقوقی ایران در کنار وظایف حقوقی »حسابرس « شرکت سهامی عام در نظام حقوقی انگلستان تبیین شده است. یافته های این تحقیق، دلالت بر این دارد که قصور در رسیدگی به حساب ها، عدم اعلام تخلف یا جرم و افشای اسرار تجاری شرکت، مهمترین مصادیق رفتارهایی هستند که موجب پیدایش مسوولیت مدنی بازرسان و حسابرسان شرکت می شود.نتیجه‌گیری: در نظام حقوقی انگلستان، مسوولیت مدنی بازرسان در قوانین و رویه قضایی در برابر شخص حقوقی شرکت، سهامداران و اشخاص ثالث به رسمیت شناخته شده است؛ اما در نظام حقوقی ایران، مهمترین منبع مسوولیت مدنی بازرسان یعنی لایحه اصلاح قسمتی از قانون تجارت (1347)، مسوولیت مدنی بازرسان را محدود به مسوولیت آنان در برابر شرکت و اشخاص ثالث نموده است؛ با این حال، باید بازرس را در مقابل سهامداران نیز دارای مسوولیت مدنی دانست.

liability of public limited companies inspectors and auditors in iran and united kingdom

background and aim: supervision of public company is accepted in most legal systems. in the legal system of iran, inspectors are liable for overseeing public limited company and in other countries like uk; this is the auditorchr('39')s duty. given the importance of the proper function of auditors and inspectors in protecting shareholderschr('39') rights, their liability has been considered in numerous rules and judgment.materials and methods: for present study, the descriptive approach has been chosen.ethical considerations: all ethical considerations as well as authenticity of the texts have been observed.findings: this article, which deals with comparative study of liability of inspectors and auditors in these two legal systems, first, it described the duties of the inspector of the public limited company in the iranian legal system along with the legal duties of the auditor in the uk. the findings of this research indicate that failure to process accounts, failure to declare violations or offenses and disclose company trade secrets are the most important examples of behaviors that lead to the emergence of liability of the companychr('39')s inspectors and auditors.conclusion: in uk, based on statutes and case laws, the responsibility of auditors was acknowledged toward legal person of the company, the third parties as well as shareholders. in iranian law, the most important related legal reference named commercial law bill (1968) has limited inspectors responsibilities only toward legal person of the company, the third parties but shareholders should also be added.