رویکرد فعالانه در فرایند تحقیقات مقدماتی؛ مبانی و جلوه ها با نگرشی تطبیقی در حقوق ایران، فرانسه و آمریکا

زمینه و هدف: با استفاده روزافزون مجرمان از وسایل و امکانات پیشرفته و برخلاف این روند، استفاده ماموران از روش های سنتی کشف جرم، دستگاه عدالت کیفری با چالش هایی اساسی درخصوص کشف جرایم نوین و سازمان‌یافته مواجه شده است و این امر توجه برخی کشورها را در به‌کارگیری رویکردهای فعالانه برای مقابله با این جرایم جلب کرده است. این مقاله رویکرد فعالانه در فرایند تحقیقات مقدماتی را در سه کشور ایران، فرانسه و آمریکا بررسی می‌کند. روش‌‌: این مقاله ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت داده ها، کیفی و روش آن توصیفی- تحلیلی است. یافته‌ها و نتایج: بررسی نشان داد که در قوانین و رویه قضایی ایران، به‌صورت موردی، نمونه هایی از تحقیقات فعالانه وجود دارد، با این وجود نظر واحدی درخصوص تحقیقات فعالانه در حقوق کیفری ایران وجود ندارد. در حقوق کیفری فرانسه، در بیشتر موارد، سازوکارهای دقیقی توسط قانون‌گذار برای انجام این نوع تحقیقات پیش‌بینی شده است، که در عین حفظ امنیت جامعه و ضرورت مقابله با مجرمان سازمان‌یافته، حقوق و آزادی های شهروندان نیز حفظ می شود. قوانین و رویه قضایی آمریکا، توسل به این قبیل تحقیقات را با گستردگی بیشتری نسبت به حقوق و رویه ایران و فرانسه پذیرفته است.