لزوم تغییر روش ارزیابی عملکرد پژوهشی اعضای هیات علمی و پژوهشگران در ایران

ارزیابی کارایی و عملکرد علمی پژوهشگران در محیط علمی از اهمیت بسزایی برخوردار است. نتایج این ارزیابی از معیارهای اصلی استخدام، تغییر وضعیت، و ارتقای پژوهشگران و اعضای هیات علمی دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی در کشورهای مختلف می‌باشد. در ایران، بر مبنای آیین‌نامه‌های وزارت علوم تحقیقات و فناوری، ارزیابی بصورت کاملا کمّی ‌شده و با جداول مشخص انجام می‌گیرد. روح حاکم بر این جداول در آیین‌نامه ارزیابی پژوهشگران، استفاده از معیارهای کمّی یکسان برای افراد با تخصص‌های متفاوت و در رشته‌های مختلف، بدون در نظر گرفتن فرهنگ غالب و جاری در آموزش، پژوهش، و انتشارات علمی هر رشته با فرهنگ و رفتار آماری کاملا متفاوت و خاص خود است. نحوه ارزیابی عملکرد یک پژوهشگر براساس تعداد انتشارات و ارجاعات به آنها در یک رشته با جمعیت چندین برابری رشته دیگر و با فرهنگ پژوهشی کاملا متفاوت، نمی‌تواند در هر دو رشته یکسان باشد. لذا با در نظر گرفتن اینکه تفاوت در رشته‌های مختلف، فرهنگ خاص هر رشته را بوجود آورده، لازم است که روش ارزیابی خاص هر رشته مورد استفاده قرار گیرد. در این مقاله با بررسی‌های کمی و کیفی به چند نقطه ‌ضعف مهم آیین‌نامه‌های جاری کشور در ارزیابی پژوهشگران رشته‌های مختلف علوم پرداخته، و لزوم تغییر رویه در این خصوص را یادآور می‌شویم.