شناسایی فرصت ها و چالش های آموزش مجازی مدارس در دوران کرونا: یک مطالعه کیفی بر اساس مدل فراترکیب

در سال های اخیر آموزش مجازی به واسطه شیوع ویروس کرونا در مدارس سراسر کشور گسترش یافت به شکلی که مدرسه به عنوان اصلی ترین مکان آموزشی تعطیل و آموزش در بستر فضای مجازی دنبال شد. در این مدت پژوهش های متعددی پیرامون وضعیت شناسی آموزش مجازی مدارس منتشر شده است. از این رو هدف پژوهش حاضر، شناسایی فرصت ها و چالش های آموزش مجازی مدارس در دوران شیوع ویروس کرونا با استفاده از ترکیب یافته ها و نتایج پژوهش های منتشر شده با روش تحلیل کیفی فراترکیب است. بر این اساس، پس از بررسی مقالات متعدد از پایگاه های علمی مختلف داخلی و بر اساس معیارهای ده گانه، از میان 188 پژوهش در این حوزه، 17 مقاله به عنوان منابع نهایی جهت بررسی، تحلیل، تفسیر و طبقه بندی انتخاب گردید. بر پایه نتایج پژوهش حاضر که حاصل بررسی تمامی مقالات منتخب است، در مجموع 126 کد استخراج گردید که 47 کد به عنوان فرصت و 79 کد آن به عنوان چالش معین شد. بر این اساس، فرصت ها و چالش های آموزش مجازی در شش مولفه که شامل : 1)فرهنگی و تربیتی 2)آموزشی و مهارتی 3)اجتماعی و زیستی 4)بهره وری و اقتصادی 5)فنی و زیرساختی 6)سازمانی، دسته بندی و در سه سطح جداگانه شامل: الف) معلم ب)دانش آموز ج)خانواده تقسیم شدند. یافته های حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که از میان مولفه های موجود به جز مولفه بهره وری که میزان فرصت های آن نزدیک به دو برابر چالش هایش بوده و مولفه سازمانی که فرصت ها و چالش هایش با یکدیگر کاملا برابر است در میان سایر مولفه ها، چالش ها از 1.5 تا بیش از 3 برابر بیشتر از فرصت های موجود در آن مولفه در میان منابع مختلف بوده است. همچنین از میان مولفه های یاد شده بیشترین نسبت چالش برای مولفه اجتماعی- زیستی و بیشترین نسبت فرصت برای مولفه بهره وری بوده است.