بررسی چگونگی و میزان نمود عناصر هویّت ملی - مذهبی در کتاب های نونگاشت فارسی متوسطه اول و دوم

کتاب‌های درسی یکی از مهم‌ترین منابع یادگیری، آموزش و تقویّت هویّت ملّی و مذهبی هستند. در این ‌میان کتاب‌های فارسی با توجّه به گنجایش آنان و بهره‌گیری از انواع مختلف نوشته اعم از نثر، شعر، نمایش‌نامه، داستان و خاطره و... می‌توانند نقش مهمی در تقویّت عناصر هویّت ملّی و مذهبی میان دانش‌آموزان به ‌عنوان نسل آینده‌ساز ایفا نمایند. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل محتوا و متن کتاب‌های فارسی نونگاشت دوره‌ متوسطه‌ اول و دوم از نظر میزان توجه به عناصر هویّت ملّی و مذهبی است. در این پژوهش، هویّت ملّی و ایرانی به سه ریزمولّفه‌ فرهنگ، تاریخ و قلمرو جغرافیایی - سیاسی و هویّت مذهبی و اسلامی به دو ریز‌مولّفه‌ ذاتی و پیامدی تقسیم شده‌است. جامعه‌ آماری این پژوهش 5 جلد کتاب فارسی نونگاشت متوسطه‌ اول (هفتم، هشتم و نهم) و متوسطه‌ دوم (دهم و یازدهم) است. در این پژوهش که به روش تحلیل محتوای کیفی و نمونه‌گیری هدفمند صورت گرفته‌است، تمامی متن‌های این پنج‌ جلد کتاب، موردِ بررسی قرارگرفت و نمود هر یک از این عناصر در متن‌ها مشخص‌گردید. نتایج کلیِ به‌دست‌آمده نشان‌می‌دهد که مجموعاً 204 مولّفه ملّی و مذهبی در 5 جلد کتب نونگاشت فارسی متوسطه‌ اول و دوم به‌کار رفته‌است که از این تعداد 122 واحد یا 59.80% را مولّفه‌های مذهبی و 82 واحد یا 40.19% را مولّفه‌های ملّی و ایرانی تشکیل‌می‌دهند. هم­چنین سهم مولّفه‌های ملّی در کتاب‌های متوسطه‌ اول 49 واحد یا 59.75% و در کتاب‌های متوسطه‌ دوم 33 واحد یا 40.24% است. مولّفه‌های مذهبیِ به‌کاررفته در کتاب‌های متوسطه‌ اول 91 واحد یا 74.59% و در کتاب‌های متوسطه‌ دوم 31 واحد یا 25.40% است.