چارچوب حسابداری انرژی و ارزیابی محورهای شناسایی شده در راستای صیانت از حقوق ذینفعان

هدف: نقش انرژی در فرآیندهای عملکردی شرکت‌ها امروزه به دلیل محدودیت منابع طبیعی و افزایش آلایندگی‌های زیست‌محیطی، یک کارکرد رقابتی تلقی می‌شود. در این فرآیند شرکت‌هایی از ظرفیت بالاتری در این حوزه برخوردار هستند که بتوانند با تامین منابع نقدی جهت سرمایه‌گذاری بر روی انرژی‌های تجدیدپذیر، زیرساخت‌های خود را به لحاظ مصرف انرژی پایین‌تر تقویت نمایند. هدف این مطالعه ارائه‌ی چارچوب حسابداری انرژی و ارزیابی محورهای شناسایی شده در راستای صیانت از حقوق ذینفعان می‌باشد.روش: این پژوهش به لحاظ روش شناس توسعه ای/اکتشافی تلقی می‌شود و از طریق مبنای ترکیبی در بعد جمع‌آوری داده‌های پژوهش، ضمن ارائه‌ی چارچوب نظری، نسبت به ارزیابی ماتریسی محورهای اصلی شناسایی شده اقدام می‌نماید. در این مطالعه جامعه هدف در بخش کیفی، خبرگان دانشگاهی و در بخش کمی، مدیران مالی و روسای حسابداری شرکت‌های بازار سرمایه بودند.یافته‌ها: نتایج مطالعه در بخش کیفی از مجموع 329 کدپایه ایجاد شده از 14 مصاحبه‌ی صورت گرفته، نشان دهنده‌ی تعیین 29 مضمون پایه مبنای ایجاد شش مضمون سازمان‌دهنده و سه مضمون فراگیر بود. همچنین در بخش کمی نیز مشخص شد، مضمون سازمان‌دهنده‌ی مکانیزم‌های کنترل داخلی حسابداری انرژی اثرگذارترین محور پیاده‌سازی حسابداری انرژی در بستر مطالعه می‌باشد.نتیجه‌گیری: نتیجه‌ی کسب شده گویایی این مسئله است که مکانیزم‌های کنترل داخلی حسابداری انرژی، به واسطه‌ی تعیین معیارهای عملیاتی، به شرکت‌ها کمک می‌کند تا ظرفیت‌های تغییر انرژی‌های تجدیدناپذیر نسبت به انرژی‌های تجدیدپذیر را مورد ارزیابی قرار دهند و پروژه‌هایی را در زیرساخت‌های رقابتی شرکت از منظر تغییر انرژی دنبال نمایند که ضمن کاهش هزینه‌های مالی برای شرکت، قابلیت افزایش رویکردهای فرآیندی شرکت در سرمایه‌گذاری بر روی انرژی‌های تجدیدپذیر را داشته باشد.

energy accounting framework and its role in protecting stakeholder rights: an exploratory study

objective: energy plays a critical competitive role in corporate operations due to limited natural resources and rising environmental pollution. companies with robust infrastructure can reduce energy consumption and invest in renewable energy by securing cash resources. this study aims to develop an energy accounting framework and evaluate its key components to safeguard shareholders’ rights.methods: this research adopts a developmental and exploratory methodology, employing a mixed-methods approach for data collection. it establishes a theoretical framework and evaluates identified key axes through a matrix. the qualitative section targets academic experts, while the quantitative section includes financial managers and accounting heads of capital market companies.results: the qualitative analysis, based on 14 interviews, generated 329 basic codes, resulting in 29 basic themes, six organizing themes, and three overarching themes. in the quantitative section, the organizing theme of internal control mechanisms in energy accounting was identified as the most effective axis for implementing energy accounting within the study’s context.conclusion: the findings indicate that internal control mechanisms in energy accounting enable companies to assess their capacity to transition from non-renewable to renewable energy sources. by establishing operational criteria, these mechanisms support competitive infrastructure development, reduce financial costs, and enhance investment in renewable energy.