تاملی در وضعیت قواعد ضد اجتناب مالیاتی در ایران با نظر به قواعد سایر کشورها

بسیاری از مواقع، مودیان به دنبال عدم پرداخت یا پرداخت کمتر مالیات هستند. پرداخت کمتر یا عدم پرداخت، گاه با نقض قوانین مربوط همراه است، گاه بدون نقض آن. اگر پرداخت مالیات کمتر بدون نقض قوانین باشد، یا مشروع است یا نامشروع. پرداخت مالیات کمتر به شیوه‌ای نامشروع با توسل به طرق قانونی، اجتناب مالیاتی خوانده می‌شود که شکاف مالیاتی پدید می‌آورد و برابری مالیاتی را زائل می‌سازد. علت رویش قواعد ضد اجتناب مالیاتی، از این بابت بود و در نظام حقوقی ایران، فعلا شاهد وجود قواعد جامع راجع به ضداجتناب نیستیم. در نوشته حاضر، نویسنده با روشی تحلیلی-توصیفی و با رویکردی انتقادی، تاملی در وضعیت نارس قواعد ضداجتناب مالیاتی نموده است. تامل حاضر در سه رده‌ی 1- قواعد و مقررات نظام حقوقی ایران 2- قواعد و دکترین‌های ضد اجتناب و 3-چالش ایجاد قواعد ضد اجتناب و ابعاد موجودیت این قواعد، انجام پذیرفته است که در نتیجه آن اجمالا می‌توان گفت مطالعه قواعد ضد اجتناب در حقوق ایران موجودیت قانونی و رویه‌ای نیافته و این وضعیت با مطالعه حقوق خارجی درک‌پذیرتر می‌شود. مضافا اینکه ظهور قواعد ضد اجتناب همراه با چالش است و چالش، در دو بعد ماهوی و صلاحیتی پدید می‌آید.

a study on the tax avoidance rules in iran by considering rules of other countries

taxpayers mostly wish to avoid paying or paying lower taxes. lower payment or non-payment is sometimes done by violation of tax laws, other times not a violation. if paying lower tax don’t violate the law, it will be either legitimate or illegitimate. paying lower taxes illegitimately by using legal means is called tax avoidance, which creates a tax gap and erodes tax equality. for this reason, the rise of anti-tax avoidance rules is necessary, and in the iranian legal system, we have not currently comprehensive rules on anti-avoidance. in this article, the authors have a study on the immature status of tax avoidance rules by an analytical-descriptive and critical approach. the present study has been done in three categories: firstly, on rules and regulations of the iranian legal system, secondly on anti-avoidance rules and doctrines, and, thirdly on the challenge of creating anti-avoidance rules and the dimensions of the existence of these rules. consequently, we have concluded that the anti-avoidance rules have not been maturely been raised in the iranian legal system and this situation becomes more understandable by the study on foreign law. in addition, there are some challenges in the emergence of anti-avoidance rules which arise in two dimensions: substance and jurisdiction.