مطالعه تطبیقی سازوکارهای تضمین شفافیت در شرکت‌های دولتی

شرکت‌های دولتی که به منظور تسهیل ارائه‌ی مطلوب خدمات عمومی از سوی دولت‌ها ایجاد شدند، به واسطه‌ی نبود نظام حقوقی منسجم و دقیق که جوانب فعالیت آنها را ساماندهی کند، به یکی از نقاط مبهم هندسه‌ی ‌حقوق عمومی کشور بدل شده‌اند. یکی از مهمترین نقایص نظام حقوق عمومی داخلی در این خصوص، نبود روش نظارت موثر بر عملکرد این شرکت‌ها است که زمینه‌ی بروز فساد را در آنها افزایش داده است. «ایجاد شفافیت» به عنوان راهکاری جهت جلوگیری از بروز فساد و در عین حال توسعه و تقویت میزان پاسخگویی و نظارت‌پذیری آنها، از اساسی‌ترین راهکارهای حل این معضل به شمار می‌رود که نوشتار حاضر در صدد یافتن سازوکار مناسب به منظور تضمین آن است. پژوهش پیش رو در مقام پاسخ به این پرسش که سازوکارهای تضمین شفافیت در شرکت‌های دولتی چیست، ضمن احصای اصول حاکم بر تحقق شفافیت اداری و مالی این شرکت‌ها از جمله «استقرار مناسب‌ترین شیوه‌های پاسخگویی»، «اعمال شفافیت سازمانی»، «مشارکت با ذینفعان در برنامه‌های مبارزه با فساد» و «تامین شفافیت در ارتباط با مالکیت شرکت‌ها»، تحقق عملی آن در کشورهای جهان را ذیل چهار الگوی «ارائه‌ی گزارش جامع سالانه»، «ایجاد فرآیند حسابرسی داخلی»، «انتشار اطلاعات» و «درج بودجه شرکت‌های دولتی در قانون بودجه» مورد بررسی قرار داده و خلاهای نظام حقوقی داخلی در این باره را نمایان ساخته است. روش پژوهش حاضر تحلیلی توصیفی با بهره‌گیری از مطالعات تطبیقی و روش جمع‌آوری اطلاعات آن نیز مطالعه اسناد و متون و تحلیل محتوا است.

A comparative study of transparency assurance mechanisms in state-owned enterprises

Stateowned enterprises established to facilitate the proper provision of public services by governments have become one of the ambiguities in the geometry of public law in the country due to the lack of a coherent and precise legal system that regulates their activities. One of the most important shortcomings of the domestic public law system in this regard is the lack of effective monitoring methods on the performance of these enterprises, which has increased the incidence of corruption in them. &Creating transparency& as a way to prevent corruption while developing and strengthening their accountability and oversight is one of the most basic solutions to this problem that the present article seeks to find a suitable mechanism to ensure it. The present study utilizes library studies and adopts a descriptiveanalytical approach, while enumerating the principles governing the realization of administrative and financial transparency of these companies, including &establishing the most appropriate methods of accountability&, &applying organizational transparency&, &participation with stakeholders in programs to combat &Corruption& and &Ensuring transparency in corporate ownership&, its practical realization in countries around the world under the four models of &submitting a comprehensive annual report&, &creating an internal audit process&, &disseminating information& and &inserting the budget of stateowned companies in the budget law& Has examined and highlighted the gaps in the domestic legal system in this regard