گونه‌‌شناسی معماری آرامگاه‌‌های الیمائی

 باور به زندگی پس از مرگ به خلق گورستان‌ها، بناهای یادمانی و آداب و رسوم مرتبط به آن می‌‌انجامد. بقایای برجای مانده از جوامع باستانی در بیشتر مواقع به قبور و آرامگاه‌‌های آنان محدود می‌‌شود، که بررسی در آن بخش‌هایی از مذهب، آئین و باورهای دینی آنان را آشکار می‌‌کند. الیمائیان حاکمان نیمه‌مستقل و خودمختار هم‌زمان با سلوکیان و پارتیان در جنوب‌غربی ایران هستند که گونه‌هایی از معماری آرامگاهی آنان برپایۀ کاوش‌‌های باستان‌‌شناسی در محوطه‌‌هایی چون: شوش، دستوا، گلالک، صالح‌داوود، کَلِ‌چندار شمی، چشمه‌چلوار، قلعه‌‌شیاس، کافه‌‌بابک و هشتلیک به‌دست آمده است. در بررسی معماری آرامگاهی الیمائی‌ها علاوه‌بر توصیف و گونه‌‌شناسی آنان، شباهت‌‌های قابل‌مقایسه‌‌ای با شیوه‌‌های خاکسپاری تمدن‌‌های پیشین و حکومت‌‌های هم‌زمان آشکار می‌شود که نویسندگان این پژوهش با استفاده از مطالعات تاریخی-تطبیقی و براساس نتایج کاوش‌های الیمائی سعی‌در دستیابی به آن دارند. این پژوهش نشان می‌دهد که با توجه به تفاوت‌های زیست‌محیطی کوه و دشت، معماری آرامگاه‌‌های الیمائی به دو نوع کوهستانی و دشتی طبقه‌بندی می‌شود. با توجه به موقعیت آن‌‌ها نسبت به سطح زمین، آرامگاه‌های کوهستانی به آرامگاه‌های زیرزمینی، آرامگاه‌های نیمه‌زیرزمینی و آرامگاه‌های ساخته‌شده در سطح و آرامگاه‌های دشت الیمائیان به دو گونۀ آرامگاه زیرزمینی (سردابه‌ای) و آرامگاه نیمه‌زیرزمینی تقسیم می‌شدند. گونه‌شناسی و مقایسۀ آرامگاه‌های الیمائی با آرامگاه‌های به‌جامانده از تمدن‌های پیشین و بومی (بین‌النهرین و ایلام) و حکومت‌های سلوکی و اشکانی نشان می‌دهد که این مقبره‌ها هنوز تحت‌تاثیر سنت‌های محلی مانند بین‌النهرین و ایلام هستند.

architectural typology of elymaian tombs

belief in life after death leads to the creation of tombs and cemeteries. the remains of ancient societies are mostly limited to their tomb and graves where the investigation reveals parts of their religion, ritual, and customs related to religious beliefs. the elimais are semi-independent and autonomous rulers at the same time as the seleucids and the parthians in the southwest of iran. architectural types of their tomb have been unearthed based on archaeological excavations in xouzestan areas such as susa, dastwa, golalak, and saleh dawood, kal e chandar e shami, cheshme chelvar, qaleh shias, cafeh babak and hashtlik. in the study of the architecture of the elamites tombs in addition to their description and typology, there are comparable similarities with the burial methods of previous civilizations and simultaneous governments which the authors of this research are trying to achieve by using historical-comparative studies and based on the results of elamites excavations. this research shows that according to the environmental differences between mountains and plains, the architecture of elymais tombs is classified into two types: mountain and plain. according to their location relative to the surface of the earth. mountain tombs are divided into underground tombs, semi-underground tombs, and tombs created on the surface.