سفال نوع لرستان و انتساب آن به پادشاهی الیپی

بیش از صد سال است که محققان با قرائت متون آشوری، به مکان یابی جای نام های ذکرشده در این کتیبه ها پرداخته اند. برخی از این جای نام ها در مرزهای شرقی قلمرو امپراتوری آشورنو و در غرب ایران قرار داشته که یکی از آنها پادشاهی الیپی بوده است. اکثر باستان شناسان پادشاهی الیپی را در شمال پیشکوه لرستان و جنوب کرمانشاه مکان یابی کرده اند، اما طی دهه های اخیر، بعد از انتساب سفال نوع لرستان به اقوام الیپی توسط لوئیس لوین و بعد از آن به وسیلۀ یانا مدودسکایا محققان به تحلیل یافته های فرهنگی، ازجمله این نوع سفال در قالب پادشاهی مورد بحث پرداخته اند. دلیل انتساب سفال نوع لرستان به اقوام الیپی توسط باستان شناسان، هم زمانی و پراکنش این نوع سفال در محدوده و قلمرو درنظر گرفته شده برای پادشاهی الیپی است. پژوهش حاضر درپی این است که با استفاده از رویکرد نظری باستان شناسی تاریخی که به تفسیر اطلاعات متون تاریخی در بستر داده های باستان شناختی اتکا دارد، تحلیلی دقیق و همه جانبه از این موضوع ارائه دهد. اما پرسش اینجاست که میتوان با بهره گیری از متون آشوری و مکان یابی احتمالی یک پادشاهی، یک گونۀ سفالی را به آن فرهنگ نسبت داد؟ پژوهش حاضر درپی این است که با تحلیل همه جانبۀ مدارک تاریخی و یافته های باستان شناسی، نتیجه گیری منطقی در باب فرضیۀ مطرح شده ارائه دهد. نتایج این مطالعه نشان دادند که با توجه به داده های کنونی، انتساب یافته های باستانشناسی نیمۀ نخست هزارۀ اول پیش ازمیلاد پیشکوه لرستان، همانند سفال نوع لرستان به پادشاهی الیپی، قابل قبول نیست؛ درواقع، این انتساب باید در حد یک فرضیه مطرح شود، و مبنا قراردادن آن برای تحلیل یافته های محوطه ها سبب گمراهی و نتایج نادرست خواهد بود، چراکه از یکسو مدارک قطعی تاریخی برای مکان گزینی دقیق پادشاهی الیپی در پیشکوه لرستان وجود ندارد؛ و ازسوی دیگر، الگوی زیست مبنی بر کوچ نشینی در این منطقه، امکان تطبیق محدودۀ پراکنش داده های باستان شناسی همانند سفال نوع لرستان را با اطلاعات تاریخی موجود در متون آشوری نمی دهد.

genre of luristan ware and its attribution to kingdom of ellipi

scholars have been reading assyrian texts for over a hundred years to locate the toponymys mentioned in the inscriptions. some of these toponymys are located on the eastern borders of the territory of the new assyrian empire in western iran, one of which was the ellipian kingdom. inscriptions of the neo assyrian period from ashurnasirpal ii (866 b.c) to ashurbanipal (639 b.c.), had referring about 250 years to the ellipian kingdom. most archaeologists have located the ellipian kingdom north of pish-koh in luristan and south of kermanshah. over the last two decades, after the attribution of genre of luristan ware (baba jan iii painted ware) to the kingdom of ellipi by louis levine and later yana medvedskaya, researchers have tried to analyze the different cultural finds such as this type of ware in the context of the kingdom. the reason of researchers for attribute genre of luristan ware to ellipian kingdon is the concurrence and distribution of this type of ware in the territory considered for kingdom of ellipi. this study seeks to use the historical archaeology approach, which relies on interpreting historical textual information in the context of archaeological data to provide an accurate and comprehensive analysis of this issue. this research indicates that attributing the archaeological findings of the early first millennium bc such as genre of luristan ware, to the kingdom of ellipi is not valid. this attribution should be considered a hypothesis; basing it on analysis of findings will lead to misguidance and inaccurate results. on the one hand, there is no actual historical evidence for the exact location of the kingdom of ellipi in the pish-koh of luristan. on the other hand, according to the existence of nomadism in this region, adapting the distribution range of archaeological data such as genre of luristan ware with the historical information in assyrian texts is problematic.