گسترش شمشیرهای ساسانی (بر پایۀ سکه‌ها، آثار زرین و سیمین و نقش‌برجسته‌ها)

شاهنشاهی ساسانی یکی از قدرتمندترین دورههای سیاسی-تاریخی ایران باستان را شکل داده است. میراث، آثار باستانشناختی و نیز یادگارهای ساسانی (به زبان پهلوی) در کنار متون پساساسانی، نشاندهندۀ پیوندهای فرهنگی و هنری این دوره در پهنۀ گستردهای از پیوند با شرق تا به غرب است. با وجود پژوهشهای ساسانیشناسی، موضوع بررسی رزمافزارهای ساسانی کمتر موردتوجه بوده است. این میراث ارزشمند برجای مانده، شامل رزمافزارهای دفاعی و هجومی، از شاهان و دیگر بزرگان ساسانی کموبیش در مرزهای داخلی فراوان بهدست آمده است. انواع شمشیرهای ساسانی بر روی سکههای سیمین و دینارها تا به آثار زرین و سیمین و نقشبرجستهها و از راه میراث موجود در موزهها و مجموعههای شخصی قابل فهم هستند. باوجود برخی پژوهشها در ارجاع به رزمافزارهای ساسانی موجود در نقشبرجستهها، به کمتر کاری در این مورد بر پایۀ سکهها میتوان ارجاعداد. این رزمافزارها، خواه بهعنوان میراث اشکانی (که به ساسانیان رسید)، خواه بهعنوان رزمافزارهای ساختهشده بر پایۀ همیندسته آثار در آسیای میانه، خواه رزمافزارهای ساسانی در معنی اخص، در اینجا بررسی خواهد شد. از همینروی، این پژوهش به بررسی سنجشی میان گونههای نقش شمشیرهای برجایمانده برروی سکهها، آثار زرین و سیمین و نیز نقشبرجستهها خواهد پرداخت. شکل شمشیرها، دستهها، نوع قبضهها، نوع حمل انواع شمشیرها، زاویۀ بدن حامل، همانندی و ناهمانندیهای ایندسته رزمافزارها به توضیح و توصیف خواهد آمد. برای این موضوع، انواع شمشیرهای برجایمانده از دورۀ هر شاه (بیاری مدارک) به توضیح کامل خواهد آمد؛ سکههای ساسانی گواه دو نوع حمل شمشیر بهصورت مشخص هستند: الف) حمل شمشیر از میان بدن و نقش روبهرو. ب) حمل شمشیر در سمت چپ یا راست بدن.

the development of sasanian swords (coins, dishes and bas-reliefs)

sasanian empire was one of the most powerful periods in ancient iran. archaeological evidence and traces, and sasanian and post-sasanian texts show cultural and artistic relations of the sasanian empire from the east to the west. however, official sasanian methods of warfare are one of the most important legacies of the period that have been less studied. these offensive and defensive arms and armor can be analyzed by looking at remaining evidence left by kings and officials within the national borders to the lands abroad. sasanian swords are depicted on rock reliefs, silver dishes, and coins (drachmas and dinars). although studies have been done on the classification of sasanian swords shown on rock reliefs, no systematic study on the depiction of sasanian swords on sasanian drachms has been done so far. the following paper tries to restudy the subject by comparing the swords depicted on sasanian coins and compare them to the swords shown on rock reliefs and dishes. sasanian swords are depicted on different sasanian royal arts such as sasanian coins, sasanian silver dishes, and sasanian rock reliefs. different elements will be taken into consideration such as the shape of swords in general and their method of hanging from the belt in particular. a closer look shows that sasanian drachmas and dinars show two major types of hanging sasanian swords via a scabbard slide system: a. hanging the sword in front of the body. b. hanging the sword on the left or the right hip. additionally, the following paper will compare them to some extant examples of sasanian swords that are kept in museums and private collections.