فرهنگ جوانمردی خراسان بزرگ در سده‌های هشتم تا نهم میلادی

این پژوهش به بررسی آئین های جوانمردی، ریشه دار و توسعه یافته در ایران باستان تا به چگونگی انتقال و برخی تغییرات آن به دوران اسلامی می پردازد. نگارنده، ساختار فرهنگی که به برپایی آن انجامید، دلایل سرچشمه های آغازین و نیز پیش زمینه هایی که منجر به پیدایی آن در خراسان بزرگ به میانۀ سدۀ هشتم میلادی با شورش عباسیان فرجامید، را به تحلیل خواهد کشید. این دوره برابر با آن رخ داد فرامرزی (عباسیان) بود که ناگهان نیروها و برخی امکانات گروههای دهقان نژاد ایرانی را فعال کرد تا زمینه ساز تحولات نظامی بعدی در شرایط جدید شود. بی گمان پس زمینه های ایران پیش از اسلام، یعنی گروه های ایرانی ساکن در این منطقه در شکل گیری، آنچه پس از اسلام رخداد، موثرترین بوده است. گروههای ایران شرقی همواره در تاریخ سازی و فرهنگ آفرینی یکی از مهمترین ها بوده اند. بلاذری در فتوح البلدان و تاریخ طبری (و دیگران) از فروپاشی شاهنشاهی ساسانی، فرار یزدگرد به خراسان، نبرد وی با اعرابی که سرزمینش را فتح کرده بودند، سخن گفته اند. موضوع نبردهای وی با ترکان، توصیف سپاه و رزمافزارهای سپاه ایران از راه این منابع قابل فهم است.

the chivalry culture of great khorāsān in the 8th-9th centuries

the article reviews chivalry traditions, developed in ancient iran, and their transition and transformation to the country’s post-islamic history. the author analyses the cultural mechanisms, which provided this movement, and argues that its roots and prerequisites should have taken place in great khorāsān at the very turn of the ‘abbāsid revolt in the middle of the century ce. this was a period when an external call activated forces and facilities, preserved in the stratum of iranian knights, to become the basis for the later military evolution within the new circumstances. the cultural importance of khorāsān for the iranian state and rule at the turn of the muslim era is reflected in written texts. the early muslim period in great khorāsān was a special time as iranian predominance mingled with multicultural traditions in the boundary region. the topic is presented in a wide context including irasnian literary, artistic, and artisanal sources, helping to visualize the historical backdround of iran. this is based on philosophical doctrines for iranian cultural developement proposed by contemporary scholars.