تحولات اجتماعی و فرهنگی در تطبیق با تغییرات لباس زنان قاجاری و اروپایی سال‌های 1900-1925م. /1279-1304ه‍.ش. (مطالعۀ موردی پوشش زنان تهران و لندن)

وقوع جنگ جهانی اول در اروپا و انقلاب مشروطه در ایران، در دوران اوج مدرنیته و تلاش زنان در تحول جایگاه اجتماعی شان، ویژگی های متفاوتی در نوع پوشش زنان به وجود آورد. در این راستا تطبیق پوشاک زنان قاجار با زنان در اروپا کمتر موردتوجه بوده که در این پژوهش تطبیق با پوشاک زنان بریتانیایی و مشخصاً لندن انجام پذیرفته است. این پژوهش در تلاش برای پاسخ گویی به این پرسش است که، تحولات اجتماعی زنان تهران و لندن در بازۀ زمانی موردنظر تا چه اندازه در سبک پوشش آن ها موثر واقع شده و معنای نزدیک تری به زن مدرن را به وجود آورده است؟ فرضیۀ تفاوت در ماهیت تحولات اجتماعی دو کشور و سابقۀ قدیمی تر تغییرات مدرنیته در بریتانیا را نشان می دهد که در ایران بیشتر به صورت مظاهری از مدرنیزاسیون به وقوع پیوست. پژوهش حاضر از نوع کیفی و شیوۀ توصیفی با رویکرد مطالعات تطبیقی هنر است. یافته ها نشان می دهند که تحولات پوشاک زنان با نقش اجتماعی موردانتظار از زن معاصر در ایران مطابقت ندارد. تحولات پوشاک زنان در بریتانیا درپیِ تلاش برای کسب آزادی های مدنی بیشتر، به راحت تر، آزادتر و متنوع تر شدن لباس ها انجامید؛ اما در ایران تغییرات لباس زنان تقلیدی بود و تناسبی با تحولات اجتماعی نداشت؛ به گونه ای که بیشترین تغییرات در لباس اندرونی زنان حاصل شد که تحت تاثیر عواملی چون واردات بی رویۀ منسوجات متنوع و گاه ارزان قیمت، ورود چرخ خیاطی و... به نمونه های غربی مانند: پیراهن، بلوز دامن، کت ودامن و... تبدیل گردید و لباس بیرونی زنان قاجار هم چنان چادر، چاقچور و روبنده، منطبق با عرف جامعه بود؛ به عبارتی زنان اروپایی لباس خود را در سازگاری با فعالیت های اجتماعی تغییر دادند، ولی زنان قاجار نتوانستند در تقابل با عرف جامعه به تغییر لباس اجتماعی خود دست پیدا کنند.

social and cultural developments in adaptation to changes in qajar and european women’s clothingthe years 1900-1925 ad/1279-1304 ah (case study of tehran and london women)

in the age of modernism and women’s efforts to transfer their social position, created different characteristics in the type of women’s clothing. the adaptation of qajar women’s clothing developments to women’s clothing developments in europe has received less attention and, in this study, matching with british women clothing especially london has not been done. this research tries to answer the question that how much the socialeffect changes woman in tehran and london in a period of time in their clothing style, and created a similar meaning of modern woman? the theory, shows the difference of the nature of social changes of two countries and the older history of modernismchanges in britain that revealed in iran in the form of modernization. the present research is of qualitative type and descriptive method and its approach is comparative art studies. findings show that developments in women’s clothing does not correspond to the expected social role of contemporary women in iran. developments in women’s clothing in britain in pursuit of greater civil liberties made clothes easier, freer and more in a variety, but in iran, the changes in women’s clothing were imitative and was not in proportion with social developments. in a way that most changes occurred in woman’s inner clothing that affected some factors like unregulated imports of different textiles and sometimes costs cheap, sewing machine import and etc. it changed to western stylelike dress, two pieces and etc. and qajar woman’s outdoor clothing such as veil, mask, was in accordance with common social custom. in other words, european women changed their dress in accordance with social activities, but qajar women were not able to change their social costume in contrast to the tradition of society.