تعاملات فرهنگی منطقۀ بختیاری با فارس و خوزستان در دوران مس‌وسنگ با تکیه‌بر داده‌های باستان‌شناسی شهرستان لردگان

تعامل فرهنگ‌ها در پیش‌ازتاریخ ایران، همواره یکی از موضوعات مهم و پیچیده در باستان‌شناسی ایران بوده است. این‌گونه ارتباطات در مناطق گوناگون ایران نشان‌دهندۀ روابط فرهنگ‌ها و تاثیرات آن‌ها بر یک‌دیگر است. در طول هزارۀ پنجم و چهارم پیش‌ازمیلاد، این ارتباطات گسترده‌تر و چشم‌گیرتر می‌شوند. در این دوران در منطقۀ زاگرس جنوبی، میان مناطق فارس، چهارمحال‌وبختیاری (منطقۀ بختیاری) و خوزستان ارتباطات فرهنگی نزدیکی شکل‌گرفت که این ارتباطات بیش از هر چیزی در مجموعه‌های سفالی منطقۀ بختیاری نمود یافته‌اند. «اَلن زاگارل» در بررسی‌هایی که در بخش‌های مختلف منطقۀ بختیاری انجام‌داده به این نکته اشاره می‌کند که در طول این دوران این منطقه تاثیرات فرهنگی زیادی را از مناطق فارس و خوزستان پذیرفته است. در این نوشتار به روابط فرهنگی‌ای که در طول دوران مس‌وسنگ در دورۀ شوشان قدیم/میانه/جدید خوزستان، دوره‌های فارس قدیم، میانه و جدید فارس و هم‌چنین در مراحل فرهنگی اسکندری، چله‌گاه، افغان، r1، لپویی، شهرک و برجویی و s17 در منطقۀ بختیاری شکل‌گرفته، پرداخته شده است و سعی‌گردیده به این پرسش پاسخ داده شود که، آیا در طول دوران مس‌وسنگ ارتباطات فرهنگی میان این مناطق وجود داشته است یا خیر؟ که با توجه به بررسی‌های انجام‌شده به‌نظر می‌رسد که در طول این دوران ارتباطات فرهنگی بین این مناطق وجود داشته است. نکته‌ای که در اینجا باید اشاره کرد، این است که در این پژوهش تاثیرات فرهنگی دو منطقۀ فارس و خوزستان بر چهارمحال‌و‌بختیاری موردتوجه قرار گرفته است. تاثیرات این فرهنگ‌ها بر بخش‌های مختلف منطقۀ بختیاری یکسان نبوده، به‌شکلی که مناطق شمالی این استان در طول این دوران تحت‌تاثیر فرهنگ‌های منطقۀ خوزستان و مناطق جنوبی، به‌ویژه شهرستان لردگان طی این دوران تحت‌تاثیر فرهنگ‌های منطقۀ فارس بوده‌ا‌ند.

cultural interactions of bakhtiari region with fars and khuzestan during the chalcolithic ages with an emphasis on the archaeological data of lordegan city

the interaction of cultures in prehistoric iran has always been one of the most important and complex topics in iranian archeology. such connections in different regions of iran show the relationships of cultures and their effects on each other. during the fifth and fourth millennia, these connections became more extensive and significant. during this period in the south zagros region, between fars, chaharmahal and bakhtiari (bakhtiari region) and khuzestan regions, close cultural ties were formed, which are more than anything else reflected in the pottery collections of bakhtiari region. alain zagarel in his studies in different parts of bakhtiari region points out that during this period, this region has received many cultural influences from fars and khuzestan regions. in this article, the cultural relations that took place during the chalcolithic age in the early / middle / late shushan period of khuzestan, the early, middle and late persian periods, as well as in the phases of alexandria, chelehgah, afghan, r1, lapoei, shahrak and borjoui and s17 in bakhtiari region have been formed, discussed and tried to answer the question of whether there were cultural connections between these areas during the chalcolithic age or not? according to the studies, it seems that there were cultural connections between these areas during this period. the point that should be mentioned here is that in this study, the cultural influences of fars and khuzestan regions on chaharmahal and bakhtiari have been considered. the effects of these cultures on different parts of bakhtiari region are not the same, so that the northern regions of this province during this period were influenced by the cultures of khuzestan region and southern regions, especially lordegan city during this period were influenced by the cultures of fars region.