مطالعۀ مقدماتی صنایع سنگی موستری میانکوه، غرب چهارمحال‌وبختیاری

میانکوه به طور قراردادی به بخشی از منطقۀ زاگرس مرتفع، یا بخش جنوبی زاگرس مرکزی، اطلاق می شود. با وجود مساحت ناچیز (680 کیلومترمربع) در یک محدودۀ کوهستانی، دو ریزچشم انداز متمایز با میانگین ارتفاع 1510 و 2601 متر از سطح دریا دارد که مناسب حرکت های فصلی و کوتاه مدت جوامع در دوران زمانی متفاوت، جهت دسترسی به منابع گوناگون در اقتصاد معیشتی است. مطالعۀ ویژگی استقرارهای عصر سنگ در این ارتفاعات در مراحل اولیۀ خود قرار دارد. به واسطۀ وجود رودخانه های دائمی و منابع قلوه سنگی رودخانه ای، این بخش می بایست از محل های اصلی رفت وآمد جوامع متحرک موستری (پلیئستوسن جدید) زاگرس محسوب شود. در پی پاسخ به این پرسشها؛ 1) جایگاه فناوری ساخت مجموعۀ سنگی این منطقه در میان فرهنگ های شناخته شدۀ زاگرس(؟) و 2) میزان شعاع حرکتی جوامع شکارگر-گردآورندۀ آن در هردو زیستبوم (؟)، سه فصل بررسی پیمایشی بین سالهای 1388 تا 90 ه .ش.، انجام شده است که پژوهش حاضر به بخش کوچکی از تحلیل صنایع سنگی آن اختصاص دارد. نتایج اولیه از پراکنش محل های روباز (177 عدد) در هر دو زیست بوم از یک تا 36 دست ساخته حکایت دارد. به نظر می رسد این دو زیست بوم در طول حرکت های روزانه یا فصلی جوامع پلیئستوسن به خوبی مورداستفاده قرار گرفته اند. ترکیب کلی مجموعۀ سنگی آن را تراشه های به نسبت کوتاه و کوچک تشکیل می دهد که در آن، خراشنده ها بر سایر گونه ها غلبه دارند. در اینجا تاکید اصلی در فناوری ساخت، بر منابع قلوه سنگی خوب گردشدۀ محلی تحت تاثیر رودخانه های دائمی و منابع برجای موجود در ارتفاعات منطقه است که اغلب با استفاده از فناوری لوالوا به ابزار و برداشته های مختلف تبدیل شده اند. شکارگران-گردآورندگان میانکوه فنون ساخت و گونه های ابزاری مشابه با دیگر فرهنگ های موستری زاگرس را به کار برده اند، تنها در برخی دستساخته های زیست بوم مرتفع از انواع سنگ های دیگر در کنار نوع غالب چرت/ فلینت و ازنظر گونه شناسی، از برداشته های بی قاعده با پرداخت نامنظم استفاده کرده اند. به نظر می رسد سنگ خام مورداستفاده از فواصل کمتر از 20 کیلومتر در طول چشم انداز هر دو زیست بوم تامین شده است.

preliminary study of the mousterian stone industries of miankouh; western chaharmahal and bakhtiari province, iran

miankouh area is contractually known as a district of southern part of the central zagrosin the southwest of iran. despite its small area (680 km2), due to its location betweenhighlands there are two distinct micro ecozones with natural resources and an abundanceof plant and animal species and has been suitable for the vertical seasonal movementsthroughout the year in order to access to various resources in the subsistence from thepleistocene to the present. our knowledge of its mousterian cultures is derived fromthree-season field surveys between 2009 and 2011 years in both low altitude (laz)and high altitude zones (haz) with an average altitude of 1510 and 2601 meters abovesea level (m.a.s.l). this paper seeks to answer (1) what is the position of miankouh’smp cultures among the well-known mousterian cultures in the zagros mountains ofiran? and (2) what is the radius of movement of mp hunter-gatherers of in the landscapeof miankouh through the study of the stone assemblage of both laz and haz? totally,1454 stone artifacts were collected from the middle paleolithic open-air sites of bothzones. preliminary results show that the mp hunter-gatherers of miankouh exploitedboth zones with relatively a homogeneous tool kit influenced by the permanent riversin laz and pool resources available in haz within the daily radius of movement at adistance of 5 to 20 km, which had often been turned into flakes and various tools usingseveral techniques. they also used the type of tools that are commonly recognizable inthe stone industries of other mp cultures of zagros.