مقایسه تحلیلی دیدگاه کل نگری متفکرین اسلامی به مفهوم محیط در متاپارادایم پرستاری با رویکردهای فلسفی رایج در پرستاری

مقدمه: مفهوم محیط، از مفاهیمی است که در بسیاری از مدل ها و تئوری های پرستاری، دارای اهمیت ویژه می باشد. در دهۀ 1980، محیط به عنوان یکی از مفاهیم چهارگانۀ متاپارادایمیک پرستاری، بر اساس شاخص زیربنایی علم و عمل پرستاری، مورد ارزیابی و سنجش واقع شده است؛ بنابراین نوع نگرش به نقش محیط و پرستاری به طور هم زمان، از اصول مهم مورد توجه از منظر دانشمندان پرستاری می باشد؛ چنانچه در این مقاله، پس از ارائه دیدگاه های کل نگری از نگاه مکاتب فلسفی موجود در پرستاری، مقایس ه ای تحلیلی بین آن ها و اسلام از نظر محتوای مفهومی، انجام گرفته است.روش کار: این پژوهش از نوع مروری - روایتی و با روش بررسی کتابخانه ای انجام شده است. جستجو با کلمات کلیدی، از جمله: محیط پرستاری، متاپارادایم پرستاری، کل گرایی، تفکر اسلامی، جهان بینی کنشی، جهان بینی هم زمانی و پرستاری در بانک های اطلاعاتی sid  medlib, ,iranmedex, magiran irandoc,   pubmed, scoupus isi,و isc ( 1980- 2021 )و کتب فلسفی و متون اسلامی انجام شد.یافته ها: در زیر طبقات فلسفۀ کل گرایی، جهان بینی کنشی (توتالیتی)، محیط انسان را پیرامون و عوامل موثر در توانایی سازگاری فردی تعریف می کند. در این رویکرد، اثرات عواملی مانند: اقتصاد، فرهنگ و مسائل اجتماعی بر انسان، نادیده گرفته شده است؛ به طوری که توضیحی بر آن وجود ندارد و محیط کاملاً به صورت انعطاف ناپذیر، ایستا، تجربی و طبیعی  توصیف شده است. در جهان بینی هم زمانی (سیمولتانیتی)، انسان و محیط پیوسته و یکپارچه با یکدیگر تلقی می شوند؛ به گونه ای که انسان از جهان هستی جدا نمی باشد؛ بنابراین درک انسان، بازتابی از جهان هستی است؛ چنانچه تمرکز اصلی، بر تجارب انسانی از محیط یا حقایق موجود در جامعه می باشد. در این میان دیدگاه اسلامی، معتقد به آن است که  انسان، دارای دو محیط است. محیط بیرونی (زیستی)، که به تمامی محیطی اطلاق می گردد که نسل انسان، به طور مستقیم و غیرمستقیم به آن وابسته است و زندگی و فعالیت های وی در ارتباط با آن قرار دارد و محیط درونی، که از آن به فطریات نام برده می شود.نتیجه گیری: یکی از ابعاد مهم سلامت محیط، سلامت رفتار و ارتباط نیکوی افراد جامعه با یکدیگر است. برای تحقق این امر مهم، در تعالیم آسمانی و الهی اسلام، توجه به روابط نیکو با اعضای جوامع بشری و حسن معاشرت، از موارد تاکید شده در قوانین اسلامی می باشد. علاوه براین، پارادایم دینی با  کل نگری، در مکاتب فلسفی پرستاری، مقایسه گردید و بر اساس این مقایسه می توان استنباط کرد که در رویکرد اسلامی، انسان همۀ کمالات را بالقوه دارد و باید آن ها را به فعلیّت برساند. شرط اصلی وصول انسان به کمالاتی که بالقوه دارد، شرایط محیطی سالم از جمله ارتباطات مناسب اجتماعی و ایمان است. استعدادهای بالقوه و بالفعل غریزی و ذاتی انسان (محیط داخلی)، می‌تواند هماهنگ با محیط خارج، دارای تعامل، تقابل و موجب حفظ سلامت کل انسان گردد.

analytical comparison of islamic intellectuals’ holistic perspective on environment concept and common philosophical approaches in nursing

introduction: the concept of environment is one of the importance concepts in many models and theories of nursing. paying attention to the role of environment and nursing is issues for nursing scientists.so, in this article, after presenting holistic views from the perspective of the existing philosophical schools in nursing, an analytical comparison has been made between them and islam in terms of conceptual content.method:  the study was conducted narrative review in 2020 using the library research method to analyze and compare the concept of environment from the perspective of islam and other philosophical schools of nursing. search with keywords holistic, holism, islamic thought, simultaneous action and reciprocal interaction worldview, and nursing in sid, medlib, iranmedex, magiran irandoc, pubmed, scoupus, isi, and isc databases from of 1980 to 2021 was done. also, the philosophical books of islamic literature was assessed.results: in the holistic phylosophy, reciprocal interaction worldview, the human environment surrounds the environmental environment about the ability of individual adaptability, in this approach, the effects of factors such as economics, culture and social issues are overlooked and does not explain it. in the simultaneous action worldview, humans and the environment are continuous and integrated with each other, in such a way that man is not separate from the world. therefore, human understanding is a reflection of the world. . meanwhile, the islamic view believes that man have two environments outer and inner .conclusion: one of the important dimensions of environmental health is the health of behavior and good communication between people in the community. to achieve this important thing, in the heavenly and divine teachings of islam, paying attention to good relations with members of human societies and good fellowship is one of the issues emphasized in islamic laws.