مروری روایتی بر بایدها و نبایدهای انتخاب هدایتگران همتا در آموزش علوم پزشکی

مقدمه: هدایتگری همتایان، موضوعی است که در سال های اخیر در آموزش علوم پزشکی، مورد استقبال قرار گرفته است. یکی از ابعاد موفقیت این فرآیند، انتخاب هدایتگر همتای شایسته است که بتواند نقش خود را به خوبی ایفا کند. مطالعۀ حاضر با هدف بررسی مروری روایتی، بر بایدها و نبایدهای انتخاب هدایتگران همتا، در آموزش علوم پزشکی، انجام شد. روش کار: پژوهش حاضر، به روش مروری - روایتی است که در طی سه مرحلۀ جستجوی متون، ارزیابی داده ها و تحلیل آن ها با هدف ارائه یک نمای کلی از ویژگی ها، بایدها و نبایدهای انتخاب راهنمایان همتا، انجام شده است. جمع‌آوری اطلاعات، با جستجوی کلیدواژه های فارسی زبان، مانند: «راهنمایان همتا»، «مربیان همتا»، «ویژگی ها»، «شایستگی ها»، «صلاحیت ها» و انگلیسی زبان، از قبیل: competencies ,peer mentors, peer mentoring و با کمک عمل گرهای منطقی، از مقالات پایگاه های اطلاعاتی به زبان فارسی،iranmedex ،magiran و انگلیسی science direct, web of science و scopus، کاکرن و موتورهای جستجوگر pubmed و google scholar ، بدون محدودیت زمانی، بهره گرفته شده است. یافته ها: 9 ویژگی و شایستگی برای مربیان همتا، استنباط شده است که در دستۀ بایستگی ها قرار می گیرد و عبارت است از: شباهت و زمینه های مشترک (اصل تطابق)؛ برخورداری از مهارت ارتباطی قوی؛ توانمندی در زمینۀ هدایتگری؛ شوق و اشتیاق به آموزش و حمایت از دیگران؛ توجه به فرآیند آموزش در هدایتگری با رویکرد متقابل؛ داشتن زمان کافی برای هدایتگری؛ همدلی؛ انعطاف و انتقادپذیری؛ امانتداری. در همین زمینه، چهار ویژگی منفی در نقطه مقابل آن به دست آمد که در دستۀ نبایدهای انتخاب هدایتگر همتا، قرار می گیرد و شامل: عدم ایفای نقش در قالب معلم خصوصی، مشاور تحصیلی و ویراستار متربی می باشد؛ همچنین هدایتگر همتا، نباید در ارتباط با هدایت شونده، سبک ارتباطی تهدید آمیز و یا سلسله مراتبی را دنبال کند. نتیجه گیری: شناسایی دقیق ویژگی ها و شایستگی های هدایتگران همتا، در کنار کارآمدی برنامۀ هدایتگری و بایستگی های فرد هدایت شونده، می تواند منجر به نتیجۀ مطلوب شود. یافته های این پژوهش می تواند، به برنامه ریزان آموزشی، این امکان را فراهم سازد تا با انتخاب هدایتگران همتایی که شایستگی های لازم را دارند و در جهت دستیابی به اهداف فرآیند تلاش می کنند، کمک و یاری رسانند.