مقایسۀ «افسانۀ» نیما و «دو مرغ بهشتی» شهریار براساس نظریۀ اضطراب تاثیر «هارولد بلوم»

«اضطراب تاثیر» نظریه‌ای است دربارۀ تاثیر شاعرانه، که نخستین بار هارولد بلوم با بهره‌گیری از مفاهیم روانشناسی فروید، آن را بیان کرد. او در دو کتاب خود «اضطراب تاثیر» و «نقشۀ بدخوانی» مهم‌ترین عامل خلق آثار ادبی را روابط خانوادگی بین متن‌ها می‌داند. از نگاه بلوم، بینامتنیت، میدان نبرد ادیپی میان شاعر متاخر با شاعران متقدم است. به طوری‌که شاعر متاخر تلاش می‌کند تا از طریق بدخوانی خلاقِ آثار پیشینیان از اضطراب تاثیر آنها رهایی یافته و شعری اصیل بیافریند. در این پژوهش شعر «دو مرغ بهشتی» شهریار که تحت تاثیر منظومۀ «افسانه» نیما سروده شده است، به عنوان اثر متاخر مورد بررسی قرار گرفته و به این پرسش پاسخ داده شده است که؛ شهریار به عنوان شاعر دیرآمده با بهره‌گیری از چه شیوه‌هایی در صدد رهایی از اضطراب تاثیر نیما یوشیج برآمده و تا چه میزان در این نبرد ادیپی موفق بوده است؟ به این منظور، اشعار نیما و شهریار در سه قلمرو زبانی، ادبی و فکری بررسی شد. سپس گام‌های شهریار برای رهایی از سلطۀ نفوذ نیما تحلیل شده است. نتیجه آن‌که می‌توان گفت؛ شهریار در «دو مرغ بهشتی» به توصیه‌های نیما در سرودن شعر نو توجه داشته است، اما در سه قلمرو زبانی، ادبی و فکری با بهره‌مندی از نبوغ خاص خود در استفاده از زبان ساده و روان، مفاهیم عرفانی اشعار کهن فارسی، فنون ادبی سبک عراقی و استفاده از مکتب رمانتیسم در توصیف طبیعت، به خوبی توانسته از سایۀ نفوذ نیما یوشیج و اضطراب تاثیر او رهایی یافته و شعر اصیل خود را بسراید.