بررسی سبک زبانی شعر «مست و هوشیار» از پروین اعتصامی و «خواندن محتسب مست خراب‌افتاده را به زندان» از مولوی با رویکرد تطبیقی

جلال‌الدین محمد بلخی شاعر و عارف سدۀ هفتم از پیشروان شعر عرفانی و پروین اعتصامی از پیشکسوتان شعر عصر تجدد، یکی در سدۀ هفتم و دیگری در دوران معاصر برای اصلاح جامعه با رویکرد‌های متفاوت شعر سروده‏اند. دراین پژوهش شعری از پروین اعتصامی «مست و هوشیار» و «خواندن محتسب مست خراب‌افتاده را به زندان» از مولوی، بررسی سبک زبانی در سه محورِ آوایی، لغوی و نحوی با رویکرد تطبیقی انجام یافته‏است. روش تحقیق در این مقاله کیفی و کمی، مبتنی بر تحلیلی-توصیفی است. در این دو عنوان شعر که تمثیل‌گونه است، هر دو شاعر نقش راوی دارند که در یک گفت‌وگوی داستانی بیان شده‌است. هدف از نوشتن این مقاله چگونگی تاثیرپذیری پروین اعتصامی از مولوی است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که  پروین اعتصامی  افزون بر اینکه از محتوای داستان متاثر بوده است از زبان داستان به‏ویژه در گزینش واج‌ها نیز از مولوی پیروی کرده ‌است. آنچه در شعر پروین متمایز می‏نماید، چگونگی تصرف در مضامین و کیفیت ارائۀ داستان است. تفاوتی‏که در شعر مولوی به نظر می‏رسد عناصر عرفانی به‏کاررفته نسبت به شعر پروین اعتصامی غالب‌تراست؛  اما هر دو شعر از نظر موضوعی انتقادی، ‏سیاسی و اجتماعی است. چنین نتیجه می‏توان گرفت که هر دو شعر از نگاه موضوع جنبۀ انتقادی سیاسی دارند؛ اما از نظر لحن کلام عناصر عرفانی در مثنوی نسبت به قطعۀ پروین اعتصامی غالب‏تر است.

exploring the linguistic style of the poem drunk and sober by parveen etsami and reading the ruined drunk to prison by molavi with a comparative approach

jalaluddin mohammad balkhi, a poet and mystic of the 7th century, one of the pioneers of mystical poetry, and parvin etsami, one of the pioneers of modern poetry; one in the 7th century and the other in the contemporary era have written poetry with different approaches to reform the society. in this research, a poem by parvin etsami &drunk and sober& and &reading a ruined drunk to prison& by molvi, the analysis of language style in three axes of phonetic, lexical and syntactic with a comparative approach has been done. the research method in this article is qualitative and quantitative, analytical-descriptive. in these two titles of the poem, which are allegorical, both poets play the role of narrator; which is expressed in a fictional dialogue. the purpose of writing this article is how parveen etsami was influenced by jalaluddin muhammad aka molavi/mulana. the findings of the research show that parvin etsami, who was influenced by the content of the story, also followed molvi in the choice of phonemes. what distinguishes parvin’s poetry is how he captures the themes and the quality of story presentation. the difference that seems to be in maulavi’s masnavi is that the mystical elements used are more dominant than parvin itsaami’s poetry; but both poems are critical, political and social. therefore, it can be concluded that although both poems have a critical-political aspect from the point of view of the topic, but in terms of the tone of the words, mystical elements are more dominant in…