پژوهشی تطبیقی در مبانی نظری ادبیات کودک و نوجوان (با تکیه بر سه کتاب دانشگاهی فارسی و عربی)

پرداختن به مبانی نظری ادبیات کودک و نوجوان دستاورد جامعۀ مدرن است. کتاب‌های مختلفی در حوزۀ مبانی نظری ادبیات کودکان نوشته ‌شده است که برخی از این آثار قابلیت تدریس در دانشگاه را داشته‌اند. در این پژوهش به بررسی تطبیقی سه کتاب در مبانی نظری ادبیات کودک و نوجوان که به زبان‌های فارسی و عربی نوشته شده پرداخته و نقاط قوت و ضعف این آثار دانشگاهی را با یکدیگر مقایسه کرده‌ایم. این آثار به محققان ادبیات کودک و نوجوان، ثریا قزل ایاغ، علی‌اکبر شعاری نژاد و انور عبدالحمید الموسی تعلق دارد. مقاله به روش توصیفی تحلیلی انجام شده و بررسی‌های تطبیقی ذیل آن صورت گرفته است. یافته‌های نشان می‌دهد «تعاریف»، «چیستی» و «تاریخچه» ادبیات کودک و نوجوان و مبحث «ترویج خواندن» به سبب تکیه هر سه منبع به تئوری‌های غربی مشابه یکدیگرند. تکامل دانشگاهی تعاریف نظری ادبیات کودک و نوجوان در کتاب‌های فارسی و عربی تحت جریان تاثیر و تاثر شکل پذیرفته‌ است. با اینکه از‌نظر تقومی، انور عبدالحمید الموسی و ثریا قزل ایاغ در یک بازۀ زمانی، کتاب خود را به چاپ رسانده‌اند. کتاب الموسی نسبت به قزل ایاغ و شعاری نژاد، تنوع موضوعی بیشتر و مبانی نظری کامل‌تری دارد. به‌علاوه مراجع و منابع به‌کاررفته در کتاب الموسی نشان می‌دهد که نویسنده در تبیین برخی مبانی نظری تحت تاثیر مستقیم مبانی علمی غربی قرار گرفته است. در هر سه اثر، تاریخ ادبیات کودکان تحت تاثیر جریان تاثری ادبیات جهانی نوشته شده است؛ اما در تبیین چیستی‌ها و ترویج خواندن نگاه‌های ملی بر آثار غلبه دارد.