تحلیل تاثیر شاهنامه بر نام‌ گذاری‌های دوران غزنوی و سلجوقی به کمک نظریۀ تاریخ ذهنیت‌ها

تاثیر شاهنامه در ذهنیت ایرانی ابعاد مختلفی دارد که جنبه‌ای از آن، تاثیری است که بر نام‌گذاری‌های ایرانیان بر فرزندانشان نمود یافته ‌است. ازآنجاکه در مطالعات شاهنامه از منظر تاریخ ذهنیت‌ها در شکل‌دهی روح زمانه‌های مختلف به شاهنامه توجه نشده ‌است، بررسی و تحلیل نمودهای آن می‌تواند افقی جدید در مطالعات شاهنامه پیش‌روی ما بگشاید. در این پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی انجام‌شده است، از دیدگاه تاریخ ذهنیت‌ها (ذهنیت عامه)، تاثیر شاهنامه بر نام‌گذاری‌های اعیان در دوران غزنوی و سلجوقی بررسی‌شده است تا نمودی از این تاثیر بر ذهنیت عامه و روح زمانۀ دوران غزنوی و سلجوقی آشکار شود. یافته‌ها نشان می‌دهد پس از مدتی که از زمان حضور این حاکمان در ایران می‌گذرد، نام‌هایی که برای فرزندان خود برمی‌گزینند، ایرانی شاهنامه‌ای می‌شود و این رویکرد حاصل تاثیر شاهنامه بر رفتار اعیان از مجرای پندارهای عامه و ذهنیت عامه است که روح زمانۀ ویژه‌ای منطبق با گرایش‌های ایرانی شاهنامه‌ای را در فضای اندیشگانی جامعه به وجود آورده بود.

analyzing the effect of the shahnameh on the names of the ghaznavid and seljuq eras with the help of the theory of the history of mentalities

the influence of the shahnameh on the iranian mentality has different dimensions, one aspect of which is the influence on the naming of iranians on their children. since shahnameh has not been paid attention to in the studies of shahnameh from the perspective of the history of mentalities in the formation of the spirit of different eras, the examination and analysis of its manifestations can open a new horizon in the studies of shahnameh. in this research, which was carried out in a descriptive-analytical way, from the point of view of the history of mentalities (popular mentality), the influence of the shahnameh on the naming of nobles in the ghaznavid and seljuk eras has been investigated in order to reveal a manifestation of this influence on the popular mentality and spirit of the ghaznavid and seljuk eras. the findings show that after a period of time has passed since the presence of these rulers in iran, the names they choose for their children become iranian-shahnameh, and this approach is the result of the influence of the shahnameh on the behavior of nobles through the channel of popular ideas and popular mentality, which created a special spirit of the time in accordance with the iranian trends - the shahnameh in the intellectual atmosphere of the society.