کاربست نظریۀ کنش‌های گفتاری در خوانش متن داستان شهری و روستایی مثنوی

استفاده از نظریه‌های جدید زبان‌شناسی در تحلیل متون ادبی، چشم‌اندازهای تازه‌ای برای پژوهشگران حوزۀ زبان‌شناسی و ادبیات فارسی گشوده است. نظریۀ کنش گفتار سرل، ازجملۀ نظریه‌های مهم در حوزۀ تحلیل متن است که معانی ثانوی کلام را با توجه به بافت سخن بررسی می‌کند. با بررسی متن از این دیدگاه، می‌توان به زوایای پنهان متن پی برد. بدین لحاظ در این پژوهش تلاش شده است تا کنش‌های گفتاری داستان شهری و روستایی از دفتر سوم مثنوی،  بر اساس نظریۀ جان سرل (1979) بررسی شود؛ ازاین‌رو پژوهش حاضر،  با روش تحلیلی توصیفی و با رویکرد آماری، به تحلیل  و توصیف بسامد کنش‌های گفتاری در داستان یادشده پرداخته است که نتایج پژوهش نشان داد که با توجه به مضامین و توصیه‌های اخلاقی و عرفانی داستان‌های مولانا در مثنوی، از میان کنش‌های پنج‌گانۀ سرل، بیشترین بسامد را کنش‌های اظهاری و ترغیبی از نوع مستقیم دارند.

The application of the theory of speech acts in the reading of Masnavi’s urban and rural stories

The use of new theories of linguistics in the analysis of literary texts has opened new perspectives for researchers in the field of Persian linguistics and literature. Searle’s speech act theory is one of the important theories in the field of text analysis, which examines the secondary meanings of words according to the context of the speech. By examining the text from this point of view, one can understand the hidden angles of the text. In this sense, in this research, an attempt has been made to examine the speech acts of the urban and rural story of the Masnavi from the third book, which is based on the theory of John Searle (1979). Therefore, the present research has analyzed and described the frequency of speech acts in the mentioned story with the analyticaldescriptive method and statistical approach. The results of the research showed that according to the themes and moral and mystical recommendations of Rumi’s stories in the Masnavi, among Searle’s five actions, the most frequent are direct and persuasive actions.