معانی ثانوی جملات پرسشی گفت‌وگو در «زهره و منوچهر» ایرج-میرزا و «ایرج و هوبره» قاسم لاربن

جمله به واسطه‌ طرز بیان و چگونگی ارائه‌ پیام، چهار قسم خبری، پرسشی، امری و عاطفی است. ماهیّت جملات پرسشی، کسب خبر است، امّا معانی ثانوی دیگری از آن برداشت می شود. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی به اغراض ثانوی جملات پرسشی گفت وگوهای «زهره و منوچهر» ایرج میرزا و «ایرج و هوبره» قاسم لاربن، آخرین منظومه های غنایی ادبیّات کلاسیک فارسی پرداخته و به این پرسش پاسخ می دهد که معانی ثانوی جملات پرسشی گفت وگوها در کدام منظومه برجسته تر است و علّت این برجستگی چیست؟ یافته های پژوهش نشان می دهد بسامد جملات پرسشی گفت وگو در «ایرج و هوبره» نسبت به اقسام جمله، از منظومۀ «زهره و منوچهر» بیشتر است. بسامد جملات تعجّبی، استفهام انکاری و اظهار بی تابی، دلیل برجستگی و استفاده‌ هنرمندانه‌ لاربن از معانی ثانوی جملات پرسشی گفت وگو در «ایرج و هوبره» است. در «زهره و منوچهر» بسامد تعجّب و توبیخ در جملات پرسشی، جهت رسیدن زهره به خواهش های دل است، امّا در «ایرج و هوبره» بسامد تعجّب با توجّه به جنبه‌ غنایی منظومه، برآمده از عشق و حالات عاشقانه است و با توجّه به جنبه‌ حماسی منظومه، دو دلی در هنگام خطر و دست درازی به میهن، مایه‌ حیرت است. استفهام انکاری، برای بیان مقصود و تایید کلام بسامد یافته و اظهار بی تابی در منظومه‌ غنایی لاربن، متاثّر از فراق و دوری از معشوق و عشق حقیقی است که در «زهره و منوچهر» نمود ندارد.

Secondary Meanings of Interrogative Sentences in Iraj Mirza’s “Zohre and Manuchehr” and Ghasem Larbon’s “Iraj and Hoobare”

Sentences are divided into four different kinds of how to deliver a message; declarative, interrogative, imperative and exclamatory. The essence of a declarative sentence is to achieve information, however, we could infer other secondary meanings from it. This study has been done with an analyticaldescriptive method and intends to analyze interrogative sentences of Iraj Mirza’s “Zohre and Manuchehr” and Ghasem Labon’s “Iraj and Hoobare” which are considered as the last lyrical poems of classic literature in Persian. This study is an approach to discover in what sentences are secondary meanings more significant and what the cause of this significance is. The results show that the frequency of interrogative sentences in dialogs to other types of sentences in “Iraj and Hoobare” is more than “Zohreh and Manuchehr”. The frequency of exclamatory, rhetorical and impatience statements, are the reasons why dialogs in Larbon’s “Iraj and Hoobare” are considered as artistic and outstanding. The frequency of exclamation and reprimand in interrogative sentences are used to approach Zohre to what her heart demands. Nevertheless, the frequency of exclamatory sentences in “Iraj and Hoobare” due to its lyrical aspect is caused by love. In addition, dubiousness in times of danger and impinging to one’s homeland due to its being an epic poem is shocking. Rhetorical questions used in in Larbon’s lyrical poems show purpose and confirm language and impatience. They are influenced by being apart or away from true love. This trend cannot be found in “Zohre and Manuchehr”.