استثمارستیزی در اشعار سیمین بهبهانی با تکیه بر نظریۀ اریک فروم

از دوران باستان تاکنون، حکومت ها با ایجاد پایگاه و گسترش فرهنگ در خارج از سرزمین خود در پی نوعی استعمار بر انسان ها بوده اند. یکی از جریان های ادبی معاصر، ادبیّات مقاومت و استثمارستیز است که شاعران در مقابل جریان های ضدآزادگی و ستم حاکمان خودکامه مردم را به ایستادگی تشویق می کنند. از دیدگاه فروم خودکامه گان و استثمارگران می توانند در تسلّط بر جامعه و انسان ها موفّق شوند، امّا نمی‌توانند مانع ظهور واکنش در مقابل رفتار غیرانسانی خود باشند؛ بنابراین واکنش افراد جامعه می تواند باعث فروپاشی دستگاه استثمارگران گردد. سیمین بهبهانی، از شاعران معاصر ایران، سکوت را در مقابل حکومت دیکتاتوری پهلوی جایز نمی داند و با استفاده از اشعار خود در مقابل آنان به پا می خیزد. هدف از این پژوهش تحلیل استثمارستیزی جامعه‌شناختی در اشعار سیمین بهبهانی با تکیه بر نظریات اریک فروم است. روش تحقیق در این جستار تحلیلی توصیفی است. یافته های پژوهش نشان می‌دهد که میان نظریۀ فروم و اشعار بهبهانی اشتراکات فراوانی وجود دارد. بهبهانی از مجموعۀ رستاخیز (1352) به بعد نظام پهلوی را مورد نقد قرار می دهد. وی در اشعارش به ناهنجاری‌های حاصل از استثمار حکومت در جامعه توجّه ویژه ای دارد.

Anti-Exploitation in Simin Behbahani’s Poems; Based on Eric Fromm’s Theory

Since the ancient times up until now, regimes have intended to exploit humanity through establishing bases and expanding their cultures beyond their own borders. An issue in contemporary literature is resistance literature that is antiexploitation in which poets encourage the general public to stand against antifreedom or against their authoritarian rulers. According to Fromm, authoritarians and exploiters are able to succeed in dominating humans and communities, however, they cannot hinder emerging resistance against their inhumane behaviors; therefore, general public’s reaction can lead to the exploiters’ downfall. Simin Behbahani, as a contemporary poet, cannot be silent against Pahlavi’s dictatorship and uses her poems to stand against them. This study is an attempt to analyze sociology of exploitation in Simin Behbahani’s poems based on Eric Fromm’s theories. Methodology in this research is descriptiveanalytical. The results show that there are numerous common grounds between Fromm’s theory and Behbahani’s poems. Behbahani from Resurrection (1974) onward, intends to criticize Pahlavi’s System. She has a special attention towards disorders in the community which has been caused by the regime’s exploitation.