نقد بوم‌گرایانۀ قصّه‌های عامیانه

نقد بوم‌گرایانه رویکردی تازه در عرصۀ نقد ادبی و پاسخی به بحران‌های زیست‌محیطی ایجادشده در دهه‌های اخیر است. باور بر این است که اهمیّت انحصاری به انسان، به رابطۀ او با طبیعت آسیب رسانده و نباید انسان را در راس هستی بدانیم؛ درواقع انسان بخشی از طبیعت است نه جدا و مسلّط بر آن. یکی از روش‌های اصلی نقد بوم‌گرا در رسیدن به این هدف، ترغیب بشر به بازگشت به دوران اسطوره‌هاست؛ دورانی که انسان با طبیعت دوست و هم‌زیست بوده است. تجلّی آن دوران را می‌توان در قصّه‌ها نیز که میراث‌دار اساطیر هستند مشاهده کرد. در این مقاله چهل قصّۀ عامیانه انتخاب شده و بر مبنای نقد بوم‌گرا، مورد بررسی قرار گرفته‌است. این پژوهش نظری و به روش کتابخانه‌ای انجام شده است. نقش طبیعت در بعضی از عناصر از جمله مکان، درون‌مایه و پیام، موضوع، بن‌مایه و به‌خصوص شخصیّت‌ها برجسته‌تر است. رابطۀ انسان و طبیعت در این قصّه‌ها بسیار نزدیک و دوستانه است. در قصّه‌ها انسان و طبیعت در کنار یکدیگر هستند.

EcoFriendly Criticism in Folktales

Ecofriendly criticism is considered as a new approach in literary criticism and a response to environmental crises in recent decades. It is believed that attributing exclusive importance to humans has damaged their relations with the environment and humans ought not to be supposed as the apex of the universe; in fact, human is a part of nature not separated from nor dominant over it. One of the main methods of ecofriendly criticism in reaching this aim is encouraging human kind to return to mythology eras; where humans were affable and companions of nature. The reflection of those eras –that they are inhabitants of myth are found in tales as well. We have selected forty tales in this article and studied them based on ecofriendly criticism. This is a theoretical study and has been done through library research. The role of nature in elements such as: place, content and message, topic and theme and especially characters is more significant. Human relation with nature is indeed close and amiable in these tales. Human and nature are beside one another in these tales.