حضور عناصر چهارگانه و زبان نمادین در سعادت‌نامه استرآبادی و ساقی‌نامه ترشیزی

نوشتار حاضر کوششی در جهت یافتن برخی از نمادها در دیوان سعادت‌نامه استرآبادی و ساقی‌نامه ترشیزی است. نمادها ‌در حقیقت مبیّن اشکال و مفاهیمی هستند که ما نمی‌شناسیم و از آن‌جا که نمادها بیانگر حالات روانی خاصّی از انسان ها هستند، می‌توان با تاویل و تفسیر آن‌ها در اشعار، به ویژگی‌های خاصّ روانی و جهان‌بینی شاعران دست یافت. ساقی‌نامه ظهوری ترشیزی و سعادت‌نامه نظام‌الدّین استرآبادی از جمله آثاری هستند که تحقیقات کافی در مورد آن‌ها صورت نگرفته و بسیاری از زوایای ارزشمند آن‌ها پنهان مانده است؛ بنابراین با استخراج نمادها در این دو اثر، می‌توان کمک شایانی به تفسیر ابیات کرد. این مقاله با هدف بررسی تطبیقی برخی نمادها در سعادت‌نامه نظام‌الدّین استرآبادی و ساقی‌نامه ظهوری ترشیزی مورد ارزیابی قرار گرفته است و بر آن است که به سوال‌های مطرح شده پاسخ دهد. پس از استخراج این نمادها در هر دو دیوان، این نتیجه به‌دست آمد که نظام‌الدّین استرآبادی شناخت عمیق و دقیقی از نمادها داشته و انگاره‌های کهن‌الگویی را با استفاده از عنصرخیال در سعادت‌نامه خود به‌طور ویژه‌ای به‌کار برده است. این در حالی است که ترشیزی، از موقعیّت‌های کهن‌الگویی در اثرش بهره نبرده است. این پژوهش به شیوه نظری و به روش کتابخانه‌ای و از نوع تحلیل محتوا است.

Quad Elements and Symbolic Language in Divane Astarabadi and Saghinameh Torshizi

The present study is an attempt to find symbolism in Divane Astarabadi and Saghinamehe Torshizi. Symbolism is in fact the expression of different notions and concepts that we are not aware of. Since symbolism expresses human’s specific mental states, we could realize the poet’s mental state and ideologies through analyzing and interpreting it. There has not been sufficient research on Saghinamehe Zohoori Torshizi and Divane Nizam oddin Astarabadi so far; thus many of their valuable concepts are not revealed. Therefore, this research can contribute to interpretations of the verses via symbolism analysis in these two poems. In this study, we have investigated symbolism in Divane Astarabadi and Saghinameh Zohoori Torshizi with a comparative approach and intend to reply to several inquiries. After derivation of the symbols in both of these Divans, The results show that Nizamoddin Astarabadi has had a precise and sophisticated knowledge on symbolism and has exploited archaicpatterned ideologies via imagination in his Divane in a specific way. However, Torshizi has not benefitted from archaic settings in his work. This study has been done with a theoretical approach and library research and it is a kind of content analysis investigation.