نمادینگی نیلوفر آبی، مضمون مشترک در پهنۀ جغرافیای فرهنگی عصر هخامنشی و ساسانی

فرهنگ را می‌توان از مفاهیم نسبتاً جدید در عرصۀ علوم انسانی در نظر گرفت. ویژگی بارز این مفهوم ارتباط میان هسته‌های متفاوت فرهنگی است که در نتیجۀ تعاملات متقابل بشری شکل می‌گیرد. مهم‌ترین عنصری که در ایجاد این گونه تعاملات نقش دارد، جغرافیاست؛ چرا که وجود شرایط گوناگون جغرافیایی در پدید آمدن حوزه‌های متفاوت فرهنگی نقش برجسته دارد. البته این حوزۀ نوین علوم انسانی و اجتماعی که به مطالعۀ تاثیر و تاثّرات فرهنگی و تعامل و ارتباط میان ساختارهای گوناگون فرهنگ و جغرافیا می‌پردازد، تحت عنوان جغرافیای فرهنگی قرار می‌گیرد. شایان ذکر است فرهنگ به‌عنوان مهم‌ترین ریشه و آبشخور ادبیّات در تعاملی متقابل سبب بالندگی، استقرار و استحکام هویّت فرهنگی یک ملّت می‌شود. یکی از ارکان سازنده در ساختار فرهنگی ادبی تمدّن‌های کهن، وجود نماد به‌عنوان شاخصه‌ای مهم در نشانه‌شناسی یا کنش خاصّ میان‌فرهنگی است که می‌تواند به بازخوانی ذهنی اقوام گوناگون از یک مفهوم واحد منجر شود. در این معنا، نماد فرهنگی گل نیلوفر آبی به‌عنوان موجودیّتی نمادین، مفهومی شاخص دارد. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و تاریخی به تجزیه و تحلیل این نماد کهن فرهنگی ایران در دو عصر هخامنشی و ساسانی پرداخته است. نتایج نشان می دهد نماد نیلوفر آبی از عصر هخامنشیان تا عصر ساسانی بروز و ظهور گوناگون داشته و به‌عنوان هسته‌ای نمادین، انبوهی از معانی انتزاعی و مفاهیم خاصّ ذهنی از جمله صلح جهانی، عبادت، زیبایی، عشق و ... را گرد خود فراهم نموده است.

Lotus Symbolism, a Common Concept in GeographicalCultural Vastness of Achaemenians and Sassanids

Culture is considered as a relatively new notion in human sciences. Its noticeable feature is the relation amongst different cultures which is formed as a result of human interactions. The most important element to establish these interactions is geography; since various geographical conditions has a significant role in different cultural areas. Needless to mention that this new human and social science realm to study the cultural effects, interactions and relations amongst various culture and geography is characterized as cultural geography. It is worth mentioning that culture as a vital fundamental principle in literature in a mutual interaction, contributes to improvement, establishment and strength of a nation’s cultural identity. One of the constituents of literarycultural formation in ancient civilizations is allegory, as a remarkable index of symbolism or a specific intercultural action that is able to reread the minds of different tribes of a unique notion. Lotus, as a cultural allegory and entity possesses a special signification. The present study via descriptiveanalytical approach investigates and analyses this ancient Persian allegory in Achemenians and Sassanids dynasties. The findings represent that lotus allegory has appeared as a symbolistic essence from Achemenians to Sassanids dynasties. It entails an accumulation of abstract and intellectual concepts such as universal peace, worship, splendor, love, etc.