نقد اساطیری روایت‌ های عاشقانه شهریارنامه برمبنای نظریه‌های یونگ و جرج فریزر

یکی از رویکردهای نقد ادبی معاصر نقد اسطوره‌ای است که به بررسی ریشه‌های اساطیری آثار ادبی در حوزه‌ شخصیت‌ها و روایت‌ها می‌پردازد. نظریه‌های اسطوره‌ باروری و کهن الگویی دو رویکرد اسطوره‌ای شاخص در نقد آثار ادبی هستند که بیانگر زیرساخت روانشناسانه و اساطیری پیرنگ آثار ادبی هستند. منظومه‌ پهلوانی شهریارنامه داستان سرگذشت و ماجراجویی‌های شهریار نوه‌ سهراب است که در قرن دهم هجری توسط شاعری «مختاری» نام سروده شده است. این منظومه‌ نسبتاً مفصل دارای خرده‌ روایت‌های بسیاری درباره‌ شهریار به‌ویژه در حوزه‌ عاشقانه و غنایی است که به‌دلیل روایت کهن و نشانه‌های درون‌متنی دارای پیرنگی اساطیری با کارکرد باروری و تکامل تفردگرایانه است. در این نوشته با روش توصیفی- تحلیلی کنش‌های شهریار در دو خرده ‌روایت عاشقانۀ این منظومه از زاویه‌ نظریه تفرد (خویشتن شناسی) و اسطورۀ باروری مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند که در یک خرده‌ روایت‌ عاشقانه، شهریار با ترک ایران و ورود به هند وارد حوزه‌ ناخوداگاهی شده و پس از تجربه ساحات مختلف روانی (کهن-الگوها) به تکامل فردی و خودشکوفایی می‌رسد و در خرده‌ روایت دیگر شهریار در هیات خدای نباتی به مبارزه با اژدهای خشکسالی (مضراب دیو) می‌رود و با شکست او، الهۀ باروری و عشق (دلارام) را آزاد می‌کند.

mythical criticism of shahriar nameh narratives based on the theories of jung and george fraser

one of the approaches of contemporary literary criticism is mythological criticism, which investigates the mythological roots of literary works in the fieldof characters and narratives. fertility myth and archetypal theories are twoimportant mythological approaches in the criticism of literary works, whichexpress the psychological and mythological infrastructure of literary works.shahryar nameh is the story of shahryar and his adventures, which was written inthe 10th century of hijri by a poet named mokhtari. this relatively detailed poemhas many sub-narratives about shahryar, especially in the romantic and lyricalfield, which, due to the ancient narrative and the intra-textual signs, has amythological background with the function of fertility and individualisticevolution. in this research, shahryar's actions in the two romantic sub-narrativesof this poem have been examined and analyzed from the perspective of the theoryof individuality (self-knowledge) and the myth of fertility. the research showsthat shahryar in a romantic sub-narrative, after leaving iran and entering india,entered the unconscious domain and after experiencing different psychologicalareas (archetype), he reached personal evolution and self-realization, and in thesub- in another story, shahryar goes to fight with the drought dragon (mezrab div) in the presence of the vegetable god, and when he defeats him, he frees thegoddess of fertility and love (delaram).