داروین و ادبیات معاصر ایران (تاثیر داروین و نظریه او بر ادبیات معاصر ایران)

در توجه نخبگان ایرانی دورۀ قاجار و پهلوی به دانش ‌های نوین نظامی، سیاسی و اقتصادی غرب، جای تردیدی وجود ندارد؛ اما این توجه تنها به این دانش‌ها محدود نبوده است. نخبگان آن دوره به دانش‌های دیگری چون نجوم و پزشکی مدرن هم بی‌علاقه نبودند. یکی دیگر از این دانش‌ها جانورشناسی و به ویژه آراء جانورشناس بزرگ قرن نوزدهم، چارلز داروین، بود تا آنجا که بسیاری از پژوهشگرانِ معاصر افرادی چون انصاری کاشانی را متاثر از داروین و جانورنامۀ او را ملهم از منشاء انواعِ داروین دانسته‌اند. ادبیات فارسی نیز یکی از حوزه هایی بود که تاثیرگذاری داروین و نظریۀ او در آن مشهود و آشکار است. تاثیر نظریۀ داروین بر ادبیات معاصر را از چند جهت می‌توان بررسی نمود؛ الف) محتوا و درونمایه: نویسندگان و شاعرانی چون میرزادۀ عشقی و صادق هدایت بر اساس آراء داروین آثاری خلق کرده‌اند. ب) تجدد ادبی: برخی از نوگرایانِ معاصر برای اثبات درستی ادعای خود به داروین و نظریۀ او استناد کرده‌اند و بر اساس آن تنها تجددی را درست دانسته‌اند که همچون تحول انواع موجودات آرام و تدریجی باشد. پ) سبک‌شناسی: پیدایش سبک‌شناسی در دورۀ معاصر بی‌گمان بدون آشنایی با اندیشه‌های داروین ممکن نبود. بهار در سبک‌شناسی خود به پیروی از داروین اشاره کرده است. ت) نقد ادبی: بررسی نقد ادبی مدرن ایران به خوبی نشان از غلبۀ جهان‌نگری داروینی بر ذهن و زبان ناقدان معاصر دارد.

darwin and contemporary iranian literature the influence of darwin and his theory on ontemporaryiranian literature

there is no doubt that the iranian elites of the qajar and pahlavi periods paid attention to the modern military, political and economic knowledge of the west;but this attention has not been limited to these sciences. besides, the elites of thatperiod were not disinterested in other sciences such as astronomy and modernmedicine. another one of these sciences was zoology and especially the views ofthe great zoologist of the 19th century, charles darwin, to the extent that manycontemporary researchers, like ansari kashani, have been considered to beinfluenced by darwin and his jāniwarnāma (i.e. animal journal) as an inspirationfor the origin of darwin's species. persian literature is also one of the areas wherethe influence of darwin and his theory is evident. the influence of darwin'stheory on contemporary literature can be analyzed in several ways; a) contentand theme: writers and poets such as mirzadeh eshghi and sadegh hedayat havecreated works based on darwin's views. b) literary modernity: somecontemporary modernists have cited darwin and his theory to prove thecorrectness of their claim, and based on that, they have considered only modernityto be correct if it is a slow and gradual transformation of all kinds of creatures. c)stylistics: the emergence of stylistics in the contemporary period wasundoubtedly not possible without familiarity with darwin's ideas. in his stylistics,bahar has mentioned following darwin. t) literary criticism: the study ofmodern iranian literary criticism clearly shows the dominance of the darwinianworldview on the mind and language of contemporary critics.