نقد ادبی تکاملی و کاربرد آن در تحلیل داستان مطالعه موردی: رمان بامدادخمار

نظریه«تکامل بر اساس انتخاب طبیعی» که در نیمه دوم قرن نوزدهم توسط چارلز داروین ارائه شد، صرفاً در حیطه زیست‌شناسی باقی نماند و بر درک عالمان علوم انسانی و اجتماعی از موضوعات مورد مطالعه خود، تاثیر ژرفی نهاد. روان‌شناسی و نقد ادبی، از جمله معارفی بودند که به لحاظ بینش و روش، تحت تاثیر این نظریه قرار گرفتند و داروینیسم ادبی را بنیان نهادند. داروینیسم ادبی مدعی است رفتارهای ادبی در طبیعتِ فرگشت‌یافته بشر ریشه دارد. البته گاه اصطلاح «نقد فرگشتی» جایگزین «داروینیسم ادبی» شده و به‌جای آن به‌کاررفته است.در این مقاله کوشیده‌ایم گزارشی از سیر تاثیرپذیری ادبیات و نقد ادبی از نظریه تکامل(فرگشت) ارائه نماییم و نشان دهیم که نقد ادبی تکاملی(فرگشتی)، با شناسایی نیازهای اساسی و مشترک انسان از قبیل جذابیت جنسی، فرزند آوری، موقعیت اجتماعی، بر پایه روانشناسی و زیست‌شناسی تکاملی ضمن ارائه خوانشی جدید از متون ادبی به کاوش در شخصیت‌های انسانی که در ادبیات بازنمایی شده، می‌پردازد. پس از معرفی این رهیافت به متون ادبی، با روشی توصیفی-تحلیلی، یکی از رمان‌های عامه‌پسند معاصر ایران (بامداد خمار) نوشته فتانه حاج سید جوادی را مورد نقد فرگشتی قرارداده، به این نتیجه رسیده‌ایم که نقدفرگشتی ادبی، ظرفیت بازنمایی محتوای زیستی متون داستانی را دارا است و طبیعت انسانی را به خوبی از طریق تحلیل این نوع متون به تصویر می‌کشد.

evolutionary literary criticism and its use in story analysis (case study: bamdad khomar)

abstractthe idea of &evolution based on natural selection& was introduced by charles darwin in the second half of the nineteenth century, it did not remain only in the field of biology and had a profound effect on the understanding of humanities and social scientists of the subjects they studied. psychology and literary criticism were among the teachings that were influenced by this theory in terms of insight and method, and founded literary darwinism. literary darwinism claims that literary behaviors are rooted in mankind evolved nature. of course, sometimes the term &evolutionary critique& has replaced &literary darwinism& and been used instead.in this article, we have tried to present a report on the influence of literature and literary criticism on the theory of evolution and show that evolutionary literary criticism seeks to identify basic and common human needs such as: sexual attractiveness, childbearing, social status and like them. therefore, based on evolutionary psychology and biology, while presenting a new reading of literary texts, to explore the human characters represented in literature. after introducing this approach to the literary text, using a descriptive-analytical method, one of the most popular contemporary iranian novels (bamdad khomar) written by fataneh haj seyed javadi has been evolutionary criticism examined. we have come to the conclusion that literary evolutionary critique, has the capacity to represent the biological content of fiction texts, it depicts human nature well through the analysis of these types of texts.