بررسی شناختی استعارۀ احساسات عشق و غم در اشعار فضولی بغدادی

پژوهش حاضر با نگاه میان‌رشته‌ای ادبیات و علوم شناختی به بررسی مفهوم‌سازی استعاری احساسات عشق و غم در دیوان اشعار فارسی ملامحمد فضولی بغدادی اختصاص دارد. در مورد ضرورت اتخاذ ماهیت میان‌رشته‌ای این پژوهش باید گفت تحلیل فهم متن از جنبه‌ میان‌رشته‌ای، بررسی آن را بر اساس اصول علومی مانند زبان‌شناسی شناختی ممکن می‌سازد. تحقیق حاضر پژوهشی توصیفی-تحلیلی با رویکرد نظریه استعاره شناختی است. این پژوهش در پی پاسخ به این سوالات است که کلان الگوهای استعاری فضولی در بیان احساسات عشق و غم در اشعارش کدامند و چه تفاوتی با حوزه‌های مبدا استعاری از دید کوچش (2000) در باب حوزه‌های استعاری احساسات دارند؟ آیا مفهوم‌سازی استعاری احساسات در اشعار فضولی بغدادی با الگوی مفهوم‌سازی استعاری جهانی تطابق دارد یا مفهوم‌سازی احساسات به صورت فرهنگی و خاص است؟ با بررسی تعداد 5814 بیت شعر از دیوان فارسی فضولی مشخص شد 122 عنوان عبارت استعاری احساس غم و 107 عنوان عبارات استعاری در حوزه عشق را شامل می‌شوند و کلان‌الگوهای استعاری به ترتیب بسامد مشخص شدند. همچنین مشخص شد که احساسات عشق و غم در اشعار فضولی بغدادی با قلمروهای مبدا استعاری کوچش (2000) شباهت‌ها و تفاوت‌هایی دارند. شباهت‎ قلمروهای استعاری کوچش و فضولی در مفهوم‌سازی استعاری احساسات نشان از فرضیه‌ جهانی استعاره‌های مفهومی است. این شباهت‌ها ناشی از حالات فیزیولوژیکی و رفتاری احساسات مذکور یا واکنش‌های ناشی از این احساسات است. تفاوت‌های قلمروهای مبدا استعاری مورد نظر کوچش و فضولی هم ناشی از عقاید و باورهای فرهنگی گروه اجتماعی و فرهنگی خاص فضولی بغدادی است.

cognitive analysis of emotion metaphors of love and sadness in fozouli baghdadi poems

the present study, with an interdisciplinary view of literature and cognitive sciences, is dedicated to the study of the metaphorical conceptualization of the emotions of love and sadness in the persian poems by mulla mohammad fozuli baghdadi. the issue of this research is what metaphors do fozuli’s persian poems contain in the field of conceptualizing the said feelings? by examining the number of 5814 poems from fozuli’s farsi poems it was found that 122 of metaphorical expressions of sadness and 107 of metaphorical expressions in the field of love were included. the conceptual metaphors of emotions in the poems are a reflection of the mentality and type of thinking of its creator, as well as the socio-cultural context of its metaphors. the findings of this research indicate that the emotions of love and sadness in baghdadi’s poems have similarities and differences with the realms of the metaphorical source of kovecess (2000). the similarity of the metaphorical realms in the metaphorical conceptualization of emotions is a proof of the universal hypothesis of conceptual metaphors. the differences in the metaphorical origin realms in terms of kovecess and fozouli are also caused by the cultural beliefs of the specific social and cultural group of baghdadi.