کاربست انگارۀ جهان های متن در اشعار شیرکو بیکس: رویکرد شعرشناسی شناختی

شعرشناسی شناختی به‌عنوان یکی از شاخه‌های مطرح‌شده در علوم شناختی، به خواننده امکان‌می‌دهد تا با کمک ابزارها و عناصر سازندۀ متن به تحلیل آن‌ بپردازد. از این‌رو، هدف از انجام پژوهش حاضر شناسایی عناصر سازندۀ شعر، گزیده‌ای از اشعار شیرکو بیکس با عنوان «معروف آقایی شعری موزون و بارانی جوان‌مرگ‌شده» از مجموعۀ «چراکانی سه‌ر هه‌له‌مووت»(چراغ‌هایی بر فراز قله) می‌باشد که با روش توصیفی-تحلیلی و بر اساس انگارۀ جهان‌های متن ورث (1999) انجام گرفته است. لایه‌های مختلف شعر شیرکو بیکس که با عزیمت از جهان متن اصلی به جهان‌های زیرشمول و سپس بازگشت به جهان متن اصلی همراه بود، مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که مهم‌ترین ویژگی اشعار وی، استفاده از اسامی خاص، استعاره‌های مفهومی و نیز کاربرد قید به‌عنوان مهم‌ترین عناصر جهان‌ساز در ساخت جهان‌های زیرشمول و جهان متن می‌باشد. همچنین، استفاده از فرایندهای ذهنی در ساخت جهان‌های زیرشمول و استفاده از فرایندهای رابطه‌ای و مادی در ساخت جهان متن از مهم‌ترین گزاره‌های نقش‌گستر به‌شمار می‌روند. یافته‌ها حاکی از آن است که در گزیدۀ بررسی‌شده، علت گرایش به خواندن این اشعار در بسامد بالای جهان‌های زیرشمول آرزو و یکی‌شدن جهان گفتمان و جهان متن در یکدیگر و از میان‌برداشته‌شدن لایۀ میان آن دو است.

application of the text world theory in shirko bikas poems: cognitive poetics poems

cognitive poetics, as one of the main branches of cognitive sciences, allows the reader to analyze a text with the help of tools and text builder elements. the present study aims at identifying the builder elements of poetry, an excerpt from the poems of shirko bikas entitled “ma’rouf aghaee, a rhythmic poem and a dead rain& from the collection of “lights above the peak” to study and analyze it by descriptive-analytic method and based on text worlds theory proposed by paul werth in 1999. the results were obtained by identifying the different layers of shirko bikas poem, which was accompanied by a departure from the world of the original text to the sub-worlds and then a return to the world of the original text. the results showed that the most important feature of his poems is the use of special names, conceptual metaphors and also the use of adverbs as the most important world building elements in the building of the sub-worlds and the text world. the findings showed that the use of mental processes in the building of sub-worlds and the use of relational and material processes in the building of the text world are the most important function advancing propositions. and also, the findings indicated that in the selected excerpt, the reason for the tendency to read these poems is in the high frequency of the want-worlds and the collapse of the layer of the discourse world and the text world.