کسب رضایتمندی در مثنوی مولوی با رویکرد نظریۀ مثبت‌گرایی سلیگمن

روان‌شناسی مثبت با تمرکز بر توانایی‌های انسان مسیر رسیدن به آرامش را به جوامع بشری معرفی می‌کند. سلیگمن (seligman) بنیان‌گذار این علم، با تبیین هیجان‌های مربوط به زمان (حال، گذشته، آینده) درصدد بیان چیزی است که ارسطو آن را «زندگی خوب» نامید. لذا، از نظر سلیگمن ماهیت شادی پایدار در گذشته، کسب «رضایتمندی» است. لکن او در زمان گذشته با به‌کارگیری مولفه‌های ذیل: «شیوۀ تغییر اندیشه افزایش شکرگزاری آموختن گذشت و بخشش»، رسیدن به رضایتمندی را قابل حصول بیان می‌کند. بر این اساس رضایت از زندگی بر مولفه‌های شناختیِ فرد استوار است. از طرفی، یکی از مفاهیم متعالی عرفان اسلامی نیز «رضایتمندی» است که با شناخت خویشتن و تبیین آموزه‌های مثبت‌گرایانه قابل دستیابی است. مولانا نیز با نگرشی مثبت و با محوریت انسان کامل، به آموزه‌های اخلاقی عنایت ویژه‌ای دارد. مطالعۀ چنین میراث گرانبهایی با رویکرد نوین، مبیّن این حقیقت است که مسائل نظری از جهان‌بینی و مواریث فرهنگی جدا و ناآشنا نیستند. در این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی‌، برای دستیابی به رضایتمندی، به شناسایی و تطابق مولفه‌های روان‌شناسی مثبت در مثنوی پرداخته شده‌است. پرسش اصلی مقالۀ حاضر در متن مثنوی این است که، کسب رضایتمندی به عنوان نیاز بنیادی انسان امروزی، به چه میزان با مولفه‌های مطرح شدۀ سلیگمن تطابق دارد؟ نتیجۀ یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد دستاوردهای مشترک هر دو اندیشمند حاصل پیوند عمیق با «ایمان» و «معنویت» است. اما دیدگاه مولانا در این سنجه فربه‌تر می‌نماید زیرا با تکیه بر ارزش‌های معنوی الهی و عرفان اسلامی، رهنمونی برای رسیدن به سعادت ابدی است.

use seligman’s positivism theory method to obtain satisfaction in rumi’s masnavi

positive psychology focuses on human’s abilities and shows the way to peace in human societies. seligman, the founder of this science, tries to express what aristotle called the &good life& by explaining the emotions of the time (present, past, future). therefore, according to seligman, the nature of lasting happiness in the past is to get &satisfaction&. but in the past he believed in how to: change your mind, increase gratitude and learn to forgive. satisfaction is achievable. consequently, satisfaction with life is based on the cognitive components of the individual. on the other hand, one of the transcendent concepts of islamic mysticism is &satisfaction&, which can be achieved through self awareness and explanation of positivist teachings. rumi also pays special attention to moral teachings with a positive attitude and a focus on the perfect person. investigating such a precious heritage with a new approach shows that theoretical issues are not separate from the worldview and cultural heritage. in this research, the components of positive psychology in masnavi were identified and adapted using descriptive analytical methods to achieve satisfaction. the main question of this article in masnavi’s text is “to what extent does the acquisition of satisfaction as a basic need of modern man correspond to the components proposed by seligman?”. in conclusion the joint achievements of both thinkers are the result of a deep connection with &faith&. but rumi’s vision is bolder in this regard; because relying on divine spiritual values and islamic mysticism makes him a guide to eternal happiness.