دلالت‌های معنایی نگاره سرو مبتنی بر رابطه جانشینی ، همنشینی و بافت موقعیت

نگاره سرو یکی از پرکاربردترین درختان در نگارگری و ادبیات و هنر ایرانی است. این جایگاه وامدار پیشینه بسیار دیرینه و کهنی است که در متون اساطیری، دینی و عرفانی جهان ریشه دارد. معانی و مفاهیم نمادین نگاره ها را در فرهنگها و بسیاری از کتابهای موجود در زمینه نمادها می توان فهرست وار یافت، اما دو مقوله در این میان اغلب نادیده گرفته می شود: نخست رابطه همنشینی و جانشینی این نمادها و دوم نقش بافت موقعیت و فرهنگی که این نگاره ها در آن قرار دارند . در این تحقیق برآنیم نقش این مقوله ها را در فهم دلالتهای نمادین سرو در متون ادبی و نقوش موجود در ظروف، فرش و بناها بررسی کنیم. برای این منظور از مبحث رابطه همنشینی(syntagmatic relationship) و جانشینی (paradigmatic relationship) در زبانشناسی که سوسور آن را مطرح ساخت کمک گرفته ایم. جهت فهم مدلولها و مفاهیم در مورد تک نگاره ها بافت موقعیت ( contex of situation) را لحاظ نمودیم. بررسی ده ها نگاره نشان داد که سرو در رابطه همنشینی با انسان، خورشید و سیمرغ، درختان، حیوانات مفاهیمی چون راست قامتی، پاکدامنی، جاودانگی، قداست و سرسبزی، مقاومت را با خود دارد. همچنین نگاره سرو به تنهایی با توجه به بافت موقعیت مفاهیمی چون جاودانگی، سوگواری و مرگ و اتصال به آسمان را با خود دارد . این تحقیق چند رشته ای در حوزه زبانشناسی، ادبیات و هنرهای تجسمی و با روش توصیفی تحلیلی انجام گرفته و در پایان پیشنهاداتی در جهت درک بهتر مفهوم نگاره ها ارائه شده است.

Semantic implications of cypress image based on paradigmatic and Syntagmatic relationship and Context of situation

Cypress image is one of the most widely used in Iranian literature and art. This special place is related to its ancient history, which is rooted in the mythological, religious and mystical texts of the world. The list of symbolic meanings and concepts of images can be found in dictionary of symbols and in many books But often there is no specific criterion in determining which meaning and concept in a particular work is intended.In this essay, we intend to show the role of Context of situation and the role of Syntagmatic and paradigmatic relationship in identifying the semantic meanings of cypress image based on one of the theories in linguistics presented by Saussure.The study of dozens of images, showed that cypress has concepts such as uprightness, purity, immortality, holiness and greenery and resistance in the Syntagmatic relationship with humans, sun and Simorgh, trees and animals. Also, cypress image alone has concepts such as immortality, mourning and death and connection to the sky according to the context of the situation. This multidisciplinary research in the field of linguistics, literature and visual arts has been done by descriptiveanalytical method and at the end, suggestions for better understanding of the concept of images are presented.