نگرش مولانا به ناهنجاری‌های جنسی و هویت‌های دیگرگونۀ جنسی در مثنوی

مثنوی مولانا جلال‌الدین رومی دایره‌‌المعارف فرهنگ ایرانی اسلامی است. این اثر به دلیل اشتمال بر داستان‌های متعدد و نیز به دلیل تعمق مولانا در مسائل روان‌شناختی، اثری مهم و قابل تامل است. بر این اساس در این تحقیق اختلالات جنسی و مسالۀ هویت‌های جنسی متفاوت (دگرباشان) که به دلیل عرفی کمتر به آن توجه شده است بررسی می گردد. سوال تحقیق این است که مولانا کدام ناهنجاری‌های جنسی را در لابلای حکایات بیان کرده است و دیدگاه او دربارۀ دگرباشان چیست؟ هدف تحقیق این است که دقت نظر مولانا دربارۀ اختلالات جنسی بیان شود و در عین حال به روش تحلیلی – توصیفی نقدی بر دیدگاه او و هم‌عصرانش دربارۀ هویت‌های جنسی دیگرگونه مطرح شود. این تحقیق نشان می‌دهد که گونه‌های مختلفی از اختلالات جنسی از سوی مولانا در پردۀ طنز و حکایت طرح و نقد شده است. از آن جمله: هم‌جنس‌گرایی، پدوفیلی، بستیالیتی، بهره‌کشی جنسی، اختگی، مبدل‌پوشی و... . همچنین دو هویّت جنسی برای مولانا و هم‌عصران او غریب بوده و نکوهش شده است، این دو گروه «مخنّث» و «سَعتَری» نامیده شده‌اند و همان است که امروزه ترانس‌سکسوال و لزبین نامیده می‌شوند. مولانا این خوی همجنس‌گرایی و رفتارهای منوط به آن را در این دو طیف، ذاتی – معادل مادر زاد و ژنتیکی دانسته؛ عملکردی که درون آن تناقضی آشکار نهفته است و امروزه می‌توان دربارۀ آن تامل و تجدید نظر کرد. معرفی این دو جنسیت، آن‌گونه که در این مقاله آمده تا کنون صورت نگرفته و می‌تواند زمینۀ تحقیقات مرتبط دیگری را فراهم آورد.

A Study of Rumi’s Opinion about Sexual Differences in Masnavi

Maulana Jalaladdin Rumi’s Masnavi is an encyclopedia of the Islamic culture of Iran. Because it includes many stories and demonstrates Rumi’s thoughtfulness regarding psychological problems of his time, one will have no doubt to admit that Masnavi is a great work of art and literature and has to be pondered on and examined closely. That is why there is an attempt here to study the sexual issues and problems of LGBT, especially due to the fact that such issues have not yet been scrutinized by the Maulana scholars out of the fear of the orthodox reactions of their public or those of the elite audience. The study questions of this project are: which sexual disorders have been implicated by the stories, and what is Rumi’s opinion about the people with different sexual identities? The aim of this study is to inspect Maulana’s opinion about LGTB and, at the same time, This research shows that different types of sexual disorders have been designated and criticized by Rumi in the form of humor and anecdotes. These include: homosexuality, pedophilia, bestiality, sexual exploitation, castration, exhibitionism. The two sexual unorthodox groups of people who were reproached at Rumi’s time are: the Mokhannath and Sa’tari which are now known as transgender. What is interesting is the fact that Rumi considered their sexual differences to be innate and Godgiven. This is a huge contradiction at the heart of his philosophy that can be examined and clarified.