ادبیات منظوم و منثور فارسی برای غیرفارسی‌زبانان: در جستجوی معیاری برای سازماندهی محتوای درسنامه‌های آموزشی

یکی از مهمترین گام‌ها برای افزایش کیفیت منابع آموزش ادبیات، تدوین آن‌ها بر پایه‌ی دانش آموزشکاوی ادبیات است. هدف این پژوهش پرداختن به یکی از اصول تدوین محتوا، تعیین معیار سازماندهی محتوای آموزشی است. معیارها برای سازماندهی محتوای آموزش ادبیات می‌تواند انواع ادبی، سده‌های تاریخی، دوره‌های سبک‌شناسی یا... باشد. بررسی‌‍‌ها نشان می‌دهد که دانسته‌های علمی در مورد مناسب‌ترین معیار سازماندهی محتوای منابع آموزش ادبیات فارسی به غیرفارسی‌زبانان وجود ندارد. این پژوهش در پی آن است که به این پرسش پاسخ دهد که بهترین معیار سازماندهی محتوای آموزشی ادبیات منظوم و منثور برای غیرفارسی‌زبانان کدام است. در این راستا، به کمک یک پرسشنامه‌ی محقق‌ساخته، معیار مناسب سازماندهی محتوا در تدوین منابع آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان از دیدگاه مدرسان زبان و ابیات فارسی بررسی می‌شود. پس از اعتبارسنجی پرسشنامه، پرسشنامه به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده در میان شرکت‌کنندگان این پژوهش توزیع گردید. 52 مدرس و دانش‌آموخته‌ی آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان شرکت کردند. نتایج حاصل از تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد که از نظر مدرسان، معیار سازماندهی محتوای آموزشی برای ادبیات منظوم به صورت معناداری بر اساس سده‌های تاریخی بالاترین رتبه‌ی در میان الگو‌ها به خود اختصاص می‌دهد و انواع ادبی و دوره‌های سبک‌شناختی در رتبه‌ی دوم و سوم قرار دارند. در مورد ادبیات منثور، با آن‌که ترتیب میانگین معیارها همانند ادبیات منظوم است، اما بین سه معیار تفاوت معنا‌داری از نظر رتبه وجود ندارد. یافته‌های این پژوهش به تدوین‌کنندگان درسنامه‌های آموزش ادبیات کمک می‌کند که با رویکرد روشمند و علمی دست به نگارش منابع آموزش ادبیات برای غیرفارسی‌زبانان بزنند.

Teaching Persian Poetry and Prose to Speakers of Other Languages: In Search of Appropriate Criteria for Content Sequencing

It seems that content sequencing upon empirical work is the most significant steps for upgrading the quality of educational resources in the literature teaching. This investigation focuses on content sequencing in Persian literary texts. The principles for content sequencing are literary genre, chronology, stylistic periods etc. It seems that there are not appropriate criteria for sequencing the content of materials for teaching Persian literature to nonIranian language learners. This investigation attempts to answer this question “what is the most appropriate criterion for sequencing the content of resources in the teaching of Persian poetry and prose to to speakeres of other languages?” To this goal, a researchermade questionnaire, after being piloted, was randomly distributed among 52 Persian language teachers teaching Persian to nonIranian Persian language learners. The results showed that the participants significantly preferred the chronological content sequencing as the most appropriate criteria in teaching Persian prose literature; they considered the literary genre and stylistic periods as the second and third criteria in this regard. Unlike Persian poetry literature, the participants did not show statistically significant difference concerning the use of existing criteria, and they considered all criteria appropriate for content sequencing in teaching Persian prose.