استعاره مفهومی «غم» در دو نوع شعر مرثیّه و حبسیّه

ترس، شادی و عشق از نظر بررسی استعاره مفهومی در حوزه عواطف از واژه‌های بنیادی در زبان هستند. در این پژوهش استعاره‌های مفهومی «غم» در اشعار مرثیه ملاعلی فاخر و حبسیه‌های مسعود سعد سلمان از منظر معنی‌شناسی شناختی و به روش توصیفی تحلیلی بررسی شده است. داده‌ها شامل 4300 بیت از کتاب اشعار گزیده مرثیه ملاعلی فاخر و حدود 18000 بیت از دیوان اشعار مسعود سعد سلمان است. این پژوهش قصد دارد به این پرسش پاسخ دهد که چه نام‌نگاشت‌هایی از استعاره مفهومی غم در این دو اثر وجود دارد؟ و این نام‌نگاشت‌ها چه شباهت و تفاوت‌هایی در این دو نوع شعر با هم دارند؟ بررسی‌ها نشان می‌دهد در مرثیه 16 نوع نام‌نگاشت و دیوان مسعود سعد سلمان 12 نوع نام‌نگاشت یافت شده است. در این میان 8 نام‌نگاشت مانند «انسان»، «شی»، «آتش» و ... در دو اثر، حوزه مبدا مشترک داشتند. در برخی از حوزه‌های مبدا در دو اثر تفاوت‌هایی نیز وجود دارد. البته در نام‌نگاشت‌های مشترک هم تفاوت‌هایی در دو اثر دیده می‌شود. برای مثال «غم» در گزیده مرثیه، انسانی سر به گریبان است ولی در حبسیه، مونس و غم‌خوار انسان است.

Conceptual Metaphor of grief in Marsiya and Habsieh poems

The present study is aimed to compare the conceptual metaphor of “grief” in Marsiya(written by Mullah Ali Fakher) and Habsieh(written by Masud Sa’ad Salman) poems, from cognitive semantics point of view. Data includes 4300 verses from selected Marsiya and about 18000 verses from Habsieh. 12 names of mapping were found in Habsieh and 16 in Marsiya (including: “Power”, “Thing”, “pain”, “Disaster”, “Hardship”, “Human”, “living thing”, “Time/Event”, “Material”, “Element of nature”, “Container”, “fire”, “Utensil”, “Food”, “Captivity”,” Disease”, “Plant” and “culture” . 8 names of mapping are common in both Habsieh and Marsiya including: “Thing”, “Human”, “Fire”, “Material”, “Dish/container”, “Utensil”, “Food/edible” and “Disease”. But Habsieh and Marsiya are different in elaborating the feeling of “grief”. For instance “grief” with the name of mapping “Human” is a broody and depressed human being in Marsiya while in Habsieh , “grief” with the name of mapping “Human” is a friend and companion for a man who is alone in prison.