بینامتنی اشعار عربی خراسان در قرن‌های چهارم و پنجم با معلّقات

بینامتنی نظریه‌ای است که به روابط بین متون می‌پردازد؛ بدین‌شکل که هر متن را به‌منزله دگرگون‌سازی متون گوناگون گذشته و یا همزمان با آن می‌داند. بر این اساس، داد و ستدهای ادبی به شکل‌های مختلف در ادبیات ملل وجود دارد و کمتر ادبیاتی را می‌توان یافت که به صورت محدود حرکت کند. اشعار عربی خراسان در قرن‌های چهارم و پنجم، به دلیل تاثیرپذیری از الگوهای پیشین ادبیات عربی، می‌تواند نمونه خوبی برای تاثیرپذیری از شاهکارهای شعر کهن عربی، به‌ویژه معلقات باشد. با بررسی های این اشعار، مجموعه‌ای گسترده از اشعاری مشابه با ساختار و بدنه معلّقات به دست می‌آید که نشان از تاثیرپذیری آن‌ها از معلّقات دارد. در پژوهش حاضر تلاش بر آن است تا با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی جلوه‌های بینامتنیت این اشعار با معلّقات و علل و عوامل آن مورد بررسی قرار گیرد. برداشت نهایی نشان می‌دهد که ظهور اسلام، آمیزش عرب‌ها با خراسانیان، جایگزینی خط عربی به جای خط پهلوی و حمایت حاکمان از محافل ادبی ازجمله عوامل برون‌متنی ایجاد روابط بینامتنی شعرای خراسان با معلقات است و این تاثیرپذیری از بُعد درون‌متنی بیشتر از نوع نفی جزئی بوده و در سویه‌های واژه، ساختار و مضمون مشهود است.

The intertextual of the Arabic Poems of Khorasan in the 4th and 5th Centuries with Moalaghat

Intertextuality is a theory that deals with the relationship between literary texts and it considers each literary text as absorption and transformation of the various old and contemporary texts. Accordingly, literary commerce exists in different forms in the literature of nations, and less literature can be found that moves finely. A glance at Arabic poems of Khorasanian poets in the fourth and fifth centuries, shows the influence of the poetry of PreIslamic lyrics, especially Mu’allaqatel Ashre on them. So the present research tries to review the causes of this impressibility by a comparative –analytic method to describe rate of this impressibility and intertextual relationship between Arabic poems of Khorasanian poets and Moalleghatel Ashre. the research results indicated that for various reasons including rise of Islam and the necessity of being familiar with the Arabic language ,support of kings and philosophers from poets and literary men and a tendency towards entering state system and administrative affairs forced the Khorassanian poets to engage in composing Arabic poems and in consequence an intertextual relationship was made between them and Pre Islamic lyrics and in all core elements of poetry, including the words, themes and structure and poetic style, established an elegance intertextual relationship with Moalleghat. There are all three itertextual rules as partial negation, total negation and monotonic negation in these two texts and the most of them includes monotonic negation which its sufficiency is regarded extensively in this research.