تبیین وجوه معنوی خوشنویسی با تاکید بر رساله صراط‌السطور سلطانعلی مشهدی

رسایل خوشنویسی برجای‌مانده از استادان خوشنویس در تاریخ این هنر شریف ـ ضمن گزارش دقیق از چگونگی ساخت ابزار و مواد، آموزش و مراحل آن ـ گنجینه‌ای از معارف معنوی است که سالک این طریق هنر می‌بایست گام به گام رعایت کند تا هنر خوشنویسی با قابلیت تحریر کلام الله ظهور یابد. یکی از مهم‌ترین و قدیم‌ترین منابع خوشنویسی رساله صراط‌السطور سلطانعلی مشهدی (920 ق) است که از همان آغاز تا پایان رساله، سایه وجوه معنوی بر همه فصول و فروع آن حاکم است. این مقاله با هدف تبیین نظری سه وجه اساسی و مورد نظر در رساله مذبور یعنی «شرافت و فضیلت معنوی خوشنویسی، قلم و مشق» انجام شده و به روش توصیفی-تحلیلی، سعی در یافتن پاسخی نظری برای این سوال است که آیا با بهره‌گیری از آموزه‌های صوری و معنوی این رساله می‌توان راهی برای شناخت موازین آموزش‌های جدید هنری یافت؟با بررسی و مداقه در این رساله نفیس و شرح و بسط اجمالی آن، سعی شده تا چگونگی تاثیر آموزه‌های دینی بر شکل‌گیری این هنر شریف مورد مطالعه قرار گیرد. در نتیجه، دستاورد این مقاله را می‌توان تاکید سلطانعلی بر تطهیر نفس توسط مشق نظر و مشق قلم در خوشنویسی دانست که با استعانت از روش معنوی استادان و پیران این طریق حاصل شده و نهایتاً انسان خود قلم حق شده و همان‌گونه که قلم، «نیک اسباب خوشنویسی» است، انسان نیز نیک اسباب حق می‌شود.