عوامل موثر در پیدایی نقوش قالی خشتی چالِش تُر

هنر هر قوم و منطقه‌ای تبلور آیین، آداب‌ورسوم، اعتقادات مذهبی و دارای ریشه‌های کهنی است که آن جامعه می‌تواند با تکیه ‌بر این ارزش‌ها برای توجیه افکار و عقاید خود از آن استفاده کند. منطقه چالش تر یکی از مناطق ویژه در حوزه هنرهای سنتی، صنایع‌دستی و به‌خصوص قالی دستباف است. قالی این منطقه، به دلیل داشتن شاخصه‌هایی نظیر طرح، نقش و رنگ مختص خود، دارای جایگاهی ویژه در دنیای فرش است. نقش‌مایه‌های موجود در یکی از معروف‌ترین قالی‌های منطقه قالی‌های خشتی دارای بیانِ تصویریِ جهان‌شمولی هستند که بیشتر جهت ارایه پیام یا تزیینات استفاده‌ شده‌اند. این مقاله سعی در پاسخ دادن به این مسیله دارد که مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در پیدایش نقوش قالی‌های خشتی چالش تر کدام‌ند. لذا ابتدا طبق تحقیقات میدانی از منازل منطقه چالش تر و مجموعه‌داران، نمونه‌هایی از اصیل‌ترین قالی‌های خشتی منطقه بر اساس قدمت و کیفیت بصری انتخاب، تک‌تک نقوش داخل خشت‌ها شناسایی و گروه‌بندی و سپس به ریشه‌یابی نقوش داخل خشت‌ها پرداخته شد. به نظر می‌رسد که برخی از نقوش ریشه کهن‌ دارند و از عواملی همچون: طبیعت، اعتقادات، تاثیرات فرهنگی و سبک بومی منطقه سرچشمه گرفته‌اند. مقاله حاضر به روش توصیفی در پی دستیابی به مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در به وجود آمدن برخی از نقش‌مایه‌های قالی‌های خشتی چالش تر است. یافته جدید این تحقیق نشان می‌دهد که عامل طبیعت و تاثیرات فرهنگی بیشترین تاثیرگذاری بر پیدایش نقوش قالی‌های خشتی چالش تر را داشته‌اند.