بررسی طرح و تزیین در نشانه‌های پنج آیه در قرآن‌های سده اول تا نهم هجری قمری ایران

ظهور اسلام و اهمیتی که مسلمانان و به‌ویژه ایرانیان برای زیباسازی قرآن قایل بودند، سبب افزایش فعالیت هنرمندان در جهت زیباساختن نگارش آیات قرآنی شد. قاریان به‌منظور مکث و یا پایان تلاوت روزانه از علامت‌هایی بهره گرفتند و مذهبین به‌منظور زیباسازی آیات قرآنی این نشانه‌ها را تزیین نمودند. یکی از این نشانه‌ها، نشان پنج آیه است. از آنجا که شیوه‌های گوناگون به‌کاررفته در تذهیب قرآن بخشی بزرگی از هنر این سرزمین را رقم زده است، این پژوهش سعی برآن دارد تا به شناسایی ویژگی‌های تزیینی نشانه‌های پنج آیه به‌کار رفته در قرآن‌های سده‌های 1 تا 9هجری قمری بپردازد. این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی با بررسی اسناد کتابخانه‌ای، مشاهده و مطالعات میدانی به گردآوری داده‌ها پرداخته است. بنابر یافته‌های پژوهش در قرآن‌های سده‌های1 تا 6 ق عناصر گیاهی برگرفته از نقوش پیش از اسلام ایران و از سده 7 ق نقش‌مایه‌های اسلیمی و ختایی متنوع در نقش‌اندازی نشانه‌های پنج آیه قابل شناسایی است.