تاثیر شاهنامه طهماسبی در سنت شاهنامه‌نگاری عثمانی

شاهنامه طهماسبی بین سال‌های 930 تا 944 ق/1535 م در کارگاه‌های هنری سلطنتی صفویان در تبریز استنساخ شد و یکی از ‌ هدایای باارزش فرهنگی است که از طرف دربارهای ایران به دربار عثمانی ارسال‌ شده است. این اثر به سال 974 ق/1566 م به مناسبت جلوس سلطان سلیم دوم از طرف شاه‌طهماسب صفوی به دربار عثمانی اهدا گردید و بیش از سه قرن در دسترس هنرمندان عثمانی بود. هدف تحقیق حاضر این است که معیارهای مشخصی برای تطبیق نگاره‌ها ازنظر ایرانی یا عثمانی بودن آن‌ها در اختیار محققان قرار دهد. بررسی سنت شاهنامه‌نگاری در فرهنگ عثمانی نشان می‌دهد که نقاشان عثمانی در طول این ایام از صور خیال‌انگیز این شاهکار مکتب تبریز بهره گرفته‌اند. در مقاله حاضر به‌شیوه تاریخی- تطبیقی، نگاره‌های شاهنامه طهماسبی با نگاره‌های چهار شاهنامه عثمانی مورد تطبیق کمی و کیفی قرار گرفته‌اند. نتایج نشان می‌دهد که بیشترین تاثیرات در حوزه عناصر تجسمی و موضوعات نگاره‌ها برجای ‌مانده است، هرچند که هنرمندان عثمانی در تغییر فضای رویدادها، به‌ویژه در تغییر عناصر معماری موجود در نگاره‌ها، تلاش زیادی کرده‌اند و این بارزترین اختلاف نگاره‌های ایرانی و عثمانی است.