گونه‌شناسی کاسه‌های سفالین سلطان‌آباد در عصر ایلخانی از طریق تحلیل و تطبیق فرم بدنه و تزیینات
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
روحانی حمیدرضا
|
|
منبع
|
نگره - 1393 - دوره : 9 - شماره : 31 - صفحه:61 -75
|
|
چکیده
|
به سال 617 هجری، مغول‌ها در ادامه سلسله فتوحات خود به ایران رسیدند و خرابی‌های گسترده‌ای به بار آوردند. بسیاری از پایگاه‌های اصلی تولید سفال ایران ویران شد و هیچ‌گاه شکوه گذشته را به دست نیاورد. در سال‌های پایانی این قرن تولید سفال‌های زیرلعابی در ایران فزونی یافت که تحت عنوان کلی سفال سلطان‌آباد (منطقه‌ای در اراک) شناخته شده‌اند. نمونه این تولیدات را در یافته‌های کاشان، کرمان، بجنورد و یا مراکز دیگری می‌توان سراغ گرفت که هنوز یافته‌های باستان‌شناسی نمی‌‌‌‌تواند پاسخ دقیقی به محل دقیق تولید آن بدهد. به نظر می‌رسد با تکیه بر عناصر فرمی بتوان رهیافتی در مطالعه این گونه‌ها ارایه داد. در این پژوهش سعی شده است ویژگی‌ها و شاخص‌های کاسه‌های زیرلعابی در مواردی همچون فرم بدنه، ساختار ترکیب‌بندی نقوش و تزیینات از طریق مقایسه و تطبیق آنها در نمونه‌های مختلف استخراج و تقسیم‌بندی شوند. این مقاله بر آن است تا به این پرسش‌ها پاسخ گوید: شاخص‌های اختصاصی کاسه‌های زیرلعابی سلطان‌آباد چیست؟ و چه وجوه مشخص فرمی در مشاهده این گونه‌ها وجود دارد؟ این پژوهش بر پایه مطالعات کتابخانه‌ای شکل گرفته و به‌شیوه توصیفی تحلیلی انجام شده است. نتایج حاصل نشان می‌دهد فرم بدنه‌ها در دو حالت کلی مخروطی حجیم و شیپوری با تقلید از سلادون چین ساخته شده‌اند و نقوش که طیف متنوعی از گیاهی، حیوانی، انسانی، ترکیبی، هندسی و نوشتاری را شامل می‌شوند به سه صورت کلی منتشر، دایره‌ای و شعاعی در متن کاسه‌ها قرار گرفته‌اند؛ همچنین خاستگاه برخی از نقوش تداوم سنت تصویری ایران بوده که از گذشته‌های دور به یادگار مانده است و برخی دیگر تحت تاثیر فرهنگ تصویری چین است.
|
|
کلیدواژه
|
عصر ایلخانی ,سفال سلطان‌آباد ,کاسه زیرلعابی ,تزیینات
|
|
آدرس
|
دانشگاه هنر اصفهان, عضو هییت‌علمی دانشکده هنرهای تجسمی دانشگاه هنر اصفهان، شهر اصفهان، استان اصفهان , ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
h.rohani@aui.ac.ir
|
|
|
|
|
|
|